• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خطبه ۱۹۰ نهج البلاغه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



گزارش خطا
برای مشاهده معنا و شرح هر کلمه، بر روی آن کلیک کنید.



عقائدية ، اخلاقية ، عسكرية


وَ مِنْ خُطْبَة لَهُ (عَلَيْهِ‌السَّلامُ)
از خطبه های‌ آن حضرت است
در ستایش الهی‌ و سفارش به تقوا

۱. وجوب الشّكر

«أَحْمَدُهُ شُکْراً لاِِنْعَامِهِ،»۱
او را سپاس می‌ گویم تا شکر بر نعمتش باشد،



«وَ أَسْتَعِینُهُ عَلَى وَظَائِفِ حُقُوقِهِ،»۲
و برای‌ ادای‌ حقوقش از او کمک می‌ طلبم،



«عَزِیزَ الْجُنْدِ،»۳
خداوندی‌ که ارتشش غالب،



«عَظِیمَ الَْمجْدِ۴
و بزرگواریش عظیم است.



«وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ،»۵
و شهادت می‌ دهم که محمّد بنده و فرستاده اوست،



«دَعَا إِلَى طَاعَتِهِ،»۶
مردم را به طاعت خدا دعوت کرد،



«وَ قَاهَرَ أَعْدَاءَهُ جِهَاداً عَنْ دِینِهِ،»۷
و با جهاد در راه دین بر دشمنانش پیروز شد،



«لاَ یَثْنِیهِ عَنْ ذلِكَ اجْتَِماعٌ عَلَى تَکْذِیبِهِ، وَ الِْتمَاسٌ لاِِطْفَاءِ نُورِهِ۸
همدستی‌ دشمنان بر تکذیب او، و فعالیّتشان برای‌ خاموش کردن نور آن حضرت او را از فعالیت در راه خدا متوقف نکرد.

۲. الوصيّة بالتّقوى

«فَاعْتَصِمُوا بِتَقْوَی اللهِ،»۹
پس به تقوای‌ الهی‌ چنگ زنید،



«فَإِنَّ لَهَا حَبْلا وَثِیقاً عُرْوَتُهُ،»۱۰
که رشته ای‌ است با دستگیره ای‌ محکم،



«وَ مَعْقِلا مَنِیعاً ذِرْوَتُهُ۱۱
و حصاری‌ است که بلندی‌ آن دست نیافتنی‌ است.



«وَ بَادِرُوا الْمَوْتَ وَ غَمَرَاتِهِ،»۱۲
بر مرگ و دشواریهایش پیشدستی‌ کنید،



«وَ امْهَدُوا لَهُ قَبْلَ حُلُولِهِ،»۱۳
و برای‌ پذیراییش قبل از آنکه از در آید آماده شوید،



«وَ أَعِدُّوا لَهُ قَبْلَ نُزُولِهِ۱۴
و پیش از فرود آمدنش مهیّا گردید،



«فَإِنَّ الْغَایَةَ الْقِیَامَةُ۱۵
زیرا قیامت نهایت کار است.



«وَ کَفَی بِذلِكَ وَاعِظاً لِمَنْ عَقَلَ،»۱۶
مرگ برای‌ عاقلان پندی‌ کافی‌،



«وَ مُعْتَبَراً لِمَنْ جَهِلَ۱۷
و برای‌ جاهلان زمینه عبرت است.



«وَ قَبْلَ بُلُوغِ الْغَایَةِ مَا تَعْلَمُونَ مِنْ»۱۸
پیش از در آمدن قیامت چنانکه خبر دارید این امور است:



«ضِیقِ الاَْرْمَاسِ،»۱۹
تنگی‌ گورها،



«وَ شِدَّةِ الاِْبْلاَسِ،»۲۰
شدّت اندوه و یأس،



«وَ هَوْلِ الْمُطَّلَعِ،»۲۱
وحشت از جایی‌ که از آنجا بر احوال برزخ آگاه می‌ شوید،



«وَ رَوْعَاتِ الْفَزَعِ،»۲۲
ترس های‌ پی در پی،



«وَ اخْتِلاَفِ الاَْضْلاَعِ،»۲۳
جابه جا شدن استخوانها،



«وَ اسْتِکَاکِ الاَْسْمَاعِ،»۲۴
کر شدن گوشها،



«وَ ظُلْمَةِ اللَّحْدِ،»۲۵
تاریکی‌ لحد،



«وَ خِیفَةِ الْوَعْدِ،»۲۶
ترس از وعده عذاب،



«وَ غَمِّ الضَّرِیحِ،»۲۷
پوشیده شدن شکاف گور،



«وَ رَدْمِ الصَّفِیحِ۲۸
و استوار شدن تخته سنگها بر سر قبر.



«فَاللهَ اللهَ عِبَادَ اللهِ۲۹
خدا را خدا را ای‌ بندگان خدا،



«فَإِنَّ الدُّنْیَا مَاضِیَةٌ بِكُمْ عَلَى سَنَن،»۳۰
که دنیا شما را به یک راه می‌ گذراند،



«وَ أَنْتُمْ وَ السَّاعَةُ فِي قَرَن،»۳۱
و شما و قیامت به یک رشته بسته اید،



«وَ كَأَنَّهَا قَدْ جَاءَتْ بِأَشْرَاطِهَا،»۳۲
گویا قیامت با نشانه هایش فرا رسیده،



«وَ أَزِفَتْ بِأَفْرَاطِهَا،»۳۳
و با علامتهایش نزدیک گردیده،



«وَ وَقَفَتْ بِكُمْ عَلَى صِرَاطِهَا (سراطها).»۳۴
و شما را بر صراط خود متوقف نموده،



«وَ كَأَنَّهَا قَدْ أَشْرَفَتْ بِزَلاَزِلِهَا،»۳۵
انگار با سختی‌ هایش بر شما مشرف شده،



«وَ أَنَاخَتْ بِکَلاَکِلِهَا،»۳۶
و سینه بر زمین نهاده،



«وَ انْصَرَمَتِ (انصرفت) الدُّنْیَا بِأَهْلِهَا،»۳۷
و دنیا از اهلش جدا گشته،



«وَ أَخْرَجَتْهُمْ مِنْ حِضْنِهَا۳۸
و آنان را از دامان خود بیرون افکنده،



«فَکَانَتْ کَیَوْم مَضَی،»۳۹
و تمام روزگار چون روزی‌ بود که گذشت،



«أَوْ شَهْر انْقَضَی،»۴۰
و یا ماهی‌ که مدّتش به پایان رسید،



«وَ صَارَ جَدِیدُهَا رَثّاً،»۴۱
تازه اش کهنه،



«وَ سَمِینُهَا غَثّاً۴۲
و فربهش لاغر شد،



«فِي مَوْقِف ضَنْکِ الْمَقَامِ،»۴۳
مردمان در توقفگاهی‌ تنگ قرار می‌ گیرند،



«وَ أُمُور مُشْتَبِهَة عِظَام،»۴۴
و اموری‌ درهم و عظیم،



«وَ نَار شَدِید کَلَبُهَا،»۴۵
و آتشی‌ سخت شرربار،



«عَال لَجَبُهَا،»۴۶
همراه صدایی‌ وحشتناک،



«سَاطِع لَهَبُهَا،»۴۷
و زبانه ای‌ کشیده،



«مُتَغَیِّظ زَفِیرُهَا،»۴۸
با غرّشی‌ از روی‌ خشم،



«مُتَأَجِّج سَعِیرُهَا،»۴۹
همراه اخگرهایی‌ سوزنده،



«بَعِید خُمُودُهَا،»۵۰
که دیرخاموش است،



«ذَاك وُقُودُهَا،»۵۱
همیمه اش فروزان،



«مَخُوف وَعِیدُهَا،»۵۲
تهدیدش ترسناک،



«عَم قَرَارُهَا،»۵۳
قعرش ناپیدا،



«مُظْلِمَة أَقْطَارُهَا،»۵۴
اطرافش تاریک،



«حَامِیَة قُدُورُهَا،»۵۵
دیگهایش برافروخته،



«فَظِیعَة أُمُورُهَا۵۶
و کارهایش هولناک است.

۳. مآل المتقين

(وَ سِیقَ الَّذِینَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَی الْجَنَّةِ زُمَراً)(۱)
«اهل تقوا را دسته دسته به جانب بهشت می‌ رانند،»



«قَدْ أُمِنَ الْعَذَابُ،»۵۷
در حالی‌ که از عذاب ایمن شده،



«وَ انْقَطَعَ الْعِتَابُ۵۸
و از ملامت رهایی‌ یافته،



«وَ زُحْزِحُوا عَنِ النَّارِ،»۵۹
و از آتش دورند،



«وَ اطْمَأَنَّتْ بِهِمُ الدَّارُ،»۶۰
بهشت در کمال آرامش پذیرای‌ آنهاست،



«وَ رَضُوا الْمَثْوَی وَ الْقَرَارَ۶۱
و آنان هم ازجای‌ و قرارگاه خود شادند.



«الَّذِينَ کَانَتْ أَعْمَالُهُمْ فِي الدُّنْیَا زَاکِیَةً،»۶۲
اینان گروهی‌ بودند که اعمالشان در دنیا پاک،



«وَ أَعْیُنُهُمْ بَاکِیَةً،»۶۳
و چشمشان از خوف عذاب گریان بود،



«وَ کَانَ لَیْلُهُمْ فِي دُنْیَاهُمْ نَهَاراً، تَخَشُّعاً وَ اسْتِغْفَاراً۶۴
شب تارشان به خاطر خشوع و استغفارشان روز بود،



«وَ کَانَ نَهَارُهُمْ لَیْلا، تَوَحُّشاً وَ انْقِطَاعاً»۶۵
و روزشان محض بیم از گناه و انقطاع از دنیا شب.



«فَجَعَلَ اللهُ لَهُمُ الْجَنَّةَ مَآباً،»۶۶
خداوند بهشت را جای‌ بازگشت،



«وَ الْجَزَاءَ ثَوَاباً،»۶۷
و خیر و خوشی‌ را پاداش آنان قرار داد،



(وَ کَانُوا أَحَقَّ بِهَا وَ أَهْلَهَا)(۲)
که اینان به بهشت شایسته تر و اهل آن بودند،



«فِي مُلک دَائِم،»۶۸
در یک پادشاهی‌ ابدی‌،



«وَ نَعِیم قَائِم۶۹
و نعمت پایدار خواهند بود.



«فَارْعَوْا عِبَادَ اللهِ مَا بِرِعَایَتِهِ یَفُوزُ فَائِزُکُمْ،»۷۰
بندگان خدا، آن را رعایت کنید که به رعایت آن رستگارِ شمار رستگار می‌ گردد،



«وَ بِإِضَاعَتِهِ یَخْسَرُ مُبْطِلُکُمْ۷۱
و تبهکار شما به ضایع کردن آن خسارت می‌ بیند.



«وَ بَادِرُوا آجَالَکُمْ بِأَعْمَالِکُمْ۷۲
بر مرگهای‌ خود به اعمال صالحتان پیشی‌ جویید،



«فَإِنَّكُمْ مُرْتَهَنُونَ بِمَا أَسْلَفْتُمْ،»۷۳
که شما گروگان اعمال گذشته خود هستید،



«وَ مَدِینُونَ بِمَا قَدَّمْتُمْ۷۴
و به آنچه انجام داده اید جزا داده می‌ شوید.



«وَ كَأَنْ قَدْ نَزَلَ بِكُمُ الَْمخُوفُ،»۷۵
گویی‌ مرگ وحشتناک بر شما فرود آمده،



«فَلاَ رَجْعَةً تَنَالُونَ،»۷۶
که نه از آن بازگشتی‌ دارید،



«وَ لاَ عَثْرَةً تُقَالُونَ۷۷
و نه لغزشی‌ را از شما می‌ پذیرند.



«اسْتَعْمَلَنَا اللهُ وَ إِيَّاكُمْ بِطَاعَتِهِ وَ طَاعَةِ رَسُولِهِ،»۷۸
خداوند ما و شما را در مدار طاعت خود و رسـولش به کـار گیـرد،



«وَ عَفَا عَنَّا وَ عَنْكُمْ بِفَضْلِ رَحْمَتِهِ۷۹
و از مـا و شمـا به فضـل و رحمتش درگـذرد.

۴. التعليمات العسكريّة

«الْزَمُوا الاَْرْضَ،»۸۰
بر جای‌ خود قرار گیرید،



«وَ اصْبِرُوا عَلَى الْبَلاَءِ۸۱
بر بلا و سختی‌ صبر کنید،



«وَ لاَ تُحَرِّکُوا بِأَیْدِیکُمْ وَ سُیُوفِکُمْ فِي هَوَی أَلْسِنَتِکُمْ،»۸۲
دستها و اسلحه های‌ خود را در مسیر هوا و هوس زبانهای‌ خود به کار مگیرید،



«وَ لاَ تَسْتَعْجِلُوا بِمَا لَمْ یُعَجِّلْهُ اللهُ لَكُمْ.»۸۳
و در آنچه خداوند شتاب در آن را برای‌ شما نخواسته شتاب نکنید،



«فَإِنَّهُ مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ عَلَى فِرَاشِهِ وَ هُوَ عَلَى مَعْرِفَةِ حَقِّ رَبِّهِ وَ حَقِّ رَسُولِهِ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ مَاتَ شَهِیداً،»۸۴
زیرا هر کدام از شما که بر اساس شناخت خدا و رسولش و اهل بیت پیامبرش در بستر بمیرد شهید از دنیا رفته،



«وَ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللهِ،»۸۵
و اجرش بر خداست،



«وَ اسْتَوْجَبَ ثَوَابَ مَا نَوَی مِنْ صَالِحِ عَمَلِهِ،»۸۶
و به ثواب عمل صالحی‌ که در نیّت داشته می‌ رسد،



«وَ قَامَتِ النِّیَّةُ مَقَامَ إِصْلاَتِهِ لِسَیْفِهِ۸۷
و این نیّت جای‌ شمشیر کشیدن او را پر می‌ کند،



«فَإِنَّ لِكُلِّ شَیْء مُدَّةً وَ أَجَلا۸۸
زیرا هر چیزی‌ را زمان مشخّص و مدّت معیّنی‌ است.



(۱) زمر/سوره۳۹، آیه۷۳.    
(۲) فتح/سوره۴۸، آیه۲۶.    




جعبه ابزار