ثوب (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ثَوْب (به فتح ثاء) یکی از مفردات
نهج البلاغه، به معنای رجوع یا بازگشت شی‌ء به محل خود که
حضرت علی (علیه‌السلام) در مورد
طلحه و
زبیر،
مؤمن از دنیا رفتن و یا
شهید شدن در راه
خدا و... از این استفاده نموده است.
ثَوْب به معنای رجوع یا بازگشت شی‌ء به محل خود، آمده است. چنان‌که
راغب در
مفردات آورده است: «ثوب» در اصل رجوع شی‌ء است به حالت اوّلی و یا به حالتی که در نظر گرفته شده بود. لباس را «ثوب» گویند: چون پارچه به حالتی که در نظر گرفته شده بود، برگشته است. پاداش را
ثواب گویند، چراکه به خود عامل برمی‌گردد.
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره طلحه و زبیر فرموده است: «اللّهم انّهما قطعانی و ظلمانی ... و لقد استثبتهما قبل القتال و استانیت بهما امام الوقاع فغمطا النّعمة و ردّ العافیة؛
قبل از
جنگ از آن دو طلب رجوع کردم که برگردند و کار جنگ را به تاخیر‌انداختم، ولی
نعمت را انکار کرده و حقیر دانستند و عافیت را ردّ نمودند.»
این لفظ از «ثاب» به معنی رجوع است.
امام (علیه‌السلام) درباره مؤمن از دنیا رفتن و انتظار جنگ و شهادت را کشیدن، فرموده است: «فانّه من مات منکم علی فراشه و هو علی معرفة حقّ ربه و حق رسوله و اهل بیته مات شهیدا و وقع اجره علی الله و استوجب ثواب مانوی من صالح عمله.»
واژه «مثوبة» نیز به معنی ثواب است.
واژه «مثابة» اسم مکان، به‌معنای محل بازگشت است.
عمر بن خطاب با حضرت (علیه‌السلام) در رفتن به
جنگ ایرانیان مشورت کرد، آن جناب صحیح ندانست و او را از این کار منع کرد و فرمود: فرماندهی مجرّب بفرست: «فان اظهر الله فذاک ما نحّب و ان تکن الاخری کنت ردءا للنّاس و مثابة للمسلمین؛
اگر خدا پیروز گردانید آن، همان است که دوست داریم و اگر نه برای مردم پناهگاه و برای مسلمانان محلّ بازگشت می‌شوی (به طرف تو بر می‌گردند باز به جنگ آماده‌شان می‌کنی).»
واژه «ثوب» به معنای لباس، است.
آن حضرت (علیه‌السلام) همچنین در تعریف
رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) فرموده‌اند: «و لقد کان (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) و سلم یاکل علی الارض و یجلس جلسة العبد و یخصف بیده نعله و یرقع بیده ثوبه...»
این واژه ۴۵ بار در «نهج البلاغه» آمده، که اکثر آن‌ها به معنی اجر و پاداش است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ثوب»، ص۱۹۲.
