ضیق (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ضیق (به کسر ضاد) از
واژگان نهج البلاغه به معنای تنگی است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره حاتم بخشی‌های
عثمان و... از این واژه استفاده نموده است.
ضیق به معنای تنگی آمده است.
«الضِّيقُ: ضدّ السّعة»
• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره تیول‌ها و حاتم بخشی‌های عثمان فرموده است: به خدا قسم اگر بدانم با آن پول‌ها زنان
نکاح کرده‌اند و یا کنیزان خریده‌اند همه را به
بیت المال بر می‌گردانم:
«وَمَنْ ضَاقَ عَلَيْهِ العَدْلُ، فَالجَوْرُ عَلَيْهِ أَضيَقُ!»«در
عدل و برابری وسعت هست هر که عدالت بر او تنگ آید،
ظلم بر او تنگ‌تر خواهد بود.»
(شرح‌های خطبه:
)
تضایق: تنگ شدن در
حکمت ۳۵۱ فرمودند:
«عِنْدَ تَنَاهِي الشِّدَّةِ تَكُونُ الْفَرْجَةُ، وَعِنْدَ تَضَايُقِ حَلَقِ الْبَلاَءِ يَكُونُ الرَّخَاءُ.» (چون سختیها به آخرین درجه شدّت برسد، فرج نزدیک است و در آن هنگام که حلقه‌های بلا تنگ شود، نوبت راحتی و آسایش فرا می‌رسد.)
(شرح‌های حکمت:
)
مضیق: مکان تنگ و کار تنگ، جمع آن مضائق است که در
خطبه ۱۹۲ «جَعَلَ لَهُمْ مِنْ مَضَايِقِ الْبَلاَءِ فَرَجاً»(در اين موقع از درون حلقه‌هاى تنگ بلا، راه نجاتى برايشان گشود)
، (شرح‌های خطبه:
)
خطبه ۱۴۳ «حِينَ أَلْجَأَتْنَا الْمضَايِقُ الْوَعْرَةُ»(به هنگامى آمده‌ايم كه مشكلات طاقت‌فرسا ما را مجبور ساخته، خشكسالى و قحطى ما را به اين وضع درآورده)
(شرح‌های خطبه:
) و
خطبه ۱۹۴ «قَدْ هيّأُوا الطَّرِيقَ، وَأَضْلَعُوا الْمَضِيقَ» (راه ورود به خواسته خود را آسان و طريق خروج از دام خويش را تنگ و پر پيچ و خم جلوه مى‌دهند)
(شرح‌های خطبه:
) آمده است.
این ماده موارد زیادی در «
نهج البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ضیق»، ج۲، ص۶۶۹.
