• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عرف (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: عرف (مفردات نهج البلاغه (جلد ۲))
مقالات مرتبط: عرف (مفردات‌قرآن)، عُرْف (لغات‌قرآن)، عرف.


عُرف (به ضم عین و سکون راء) از واژگان نهج البلاغه به معنای معروف و شناخته شده و نیز به معنای یال اسب و پی در پی بودن است. این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند: مَعرفت (به فتح میم) و عِرفان (به کسر عین) به معنای درک و شناختن و مَعْرُوف (به فتح میم و ضم راء) به معنای شناخته و خوب در مقابل منکر. حضرت علی (علیه‌السلام) درباره ازدحام مردم در بیعت و ... از این واژه استفاده نموده است.


عُرف
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۷۱۲.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۹۳.    
به معنای معروف و شناخته شده و نیز به معنای یال اسب و پی در پی بودن آمده است.
راغب شناختن از روی تفکر گفته و از علم اخصّ است.
[۳] راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن-دار القلم، ج۱، ص۵۶۰.    

عُرف بر وزن قفل به معنای معروف و شناخته شده و نیز به معنای یال اسب و پی در پی بودن است.
مَعرفت شناخته و خوب در مقابل منکر است.

امام (صلوات‌الله‌علیه) در حکمت ۳۱ می‌فرماید: «وَمَنْ تَبَيَّنَتْ لَهُ الْحِكْمَةُ عَرَفَ الْعِبْرَةَ، وَمَنْ عَرَفَ الْعِبْرَةَ فَكَأَنَّمَا كَانَ فِي الاَْوَّلِينَ.»
[۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۷۴، حکمت ۲۷.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۱۵۷، حکمت ۳۰.    
[۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۷۳، حکمت ۳۱.    
«هر کس حکمت برای او آشکار شود، موعظه را می‌شناسد...»
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۳۹.    
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۳۰.    
(شرح‌های حکمت:
[۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۳۲.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۱۹۸.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۴۷.    
[۱۲] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۱۴۲.    
)
درباره ازدحام مردم در بیعت فرموده است: «فَمَا رَاعَنِي إلاَّ وَالنَّاسُ إليَّ كَعُرْفِ الضَّبُعِ، يَنْثَالُونَ عَلَيَّ مِنْ كُلِّ جَانِب»
[۱۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۵، خطبه ۳.    
[۱۴] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۳۱، خطبه ۳.    
[۱۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۸، خطبه ۳.    
«بعد از عثمان چیزی مرا مرعوب نکرد مگر آنکه مردم مانند یال گفتار به طرف من بودند و از هر طرف به سوی من ازدحام می‌کردند.»
[۱۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۹.    
[۱۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۰۴.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۲۵.    
[۱۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۳۸۰.    
[۲۰] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۱۰۳.    
[۲۱] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۲۰۰.    
)
«عریف» جاسوس در حکمت ۱۰۴ فرموده است: «عَشَّاراً أَوْ عَرِيفاً»
[۲۲] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۹۴، حکمت ۹۹.    
[۲۳] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۱۷۴، حکمت ۱۰۴.    
[۲۴] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۸۶، حکمت ۱۰۴.    
(اى نوف! داوود (علیه‌السلام) در چنين ساعتى از خواب برخاست، و گفت: اين همان ساعتى است كه‌ هيچ بنده‌اى در آن دعا نمى‌كند جز اين كه مستجاب خواهد شد، مگر آن كه مأمور جمع مالیات براى حاكم ظالم، يا جاسوس مخفى او و يا مأمور انتظامى! و يا صاحب طنبور و يا طبّال (مطرب) بوده باشد.)
[۲۵] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۸۹.    
[۲۶] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۹۷.    
(شرح‌های حکمت:
[۲۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۹۸.    
[۲۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۶۱۷.    
[۲۹] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۱۵۵.    
[۳۰] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۲۶۵.    
) چنانکه در «شرط» گذشت.

موارد زیادی از این ماده در نهج البلاغه آمده است.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۷۱۲.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۹۳.    
۳. ↑ راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن-دار القلم، ج۱، ص۵۶۰.    
۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۷۴، حکمت ۲۷.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۱۵۷، حکمت ۳۰.    
۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۷۳، حکمت ۳۱.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۳۹.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۳۰.    
۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۳۲.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۱۹۸.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۴۷.    
۱۲. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۱۴۲.    
۱۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۵، خطبه ۳.    
۱۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۳۱، خطبه ۳.    
۱۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۸، خطبه ۳.    
۱۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۹.    
۱۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۰۴.    
۱۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۲۵.    
۱۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۳۸۰.    
۲۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۱۰۳.    
۲۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۲۰۰.    
۲۲. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۹۴، حکمت ۹۹.    
۲۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۱۷۴، حکمت ۱۰۴.    
۲۴. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۸۶، حکمت ۱۰۴.    
۲۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۸۹.    
۲۶. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۹۷.    
۲۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۹۸.    
۲۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۶۱۷.    
۲۹. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۱۵۵.    
۳۰. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۲۶۵.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عرف»، ج۲، ص۷۱۲.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 27 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 99 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 3 نهج البلاغه
جعبه ابزار