• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قبل (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: قبل (مفردات نهج البلاغه (جلد ۲))
مقالات مرتبط: قبل - به ضم قاف (مفردات‌قرآن)، قُبُل (لغات‌قرآن).


قُبُل (به ضم فاف و باء) از واژگان نهج البلاغه گاهی به معنای جلو و پیش و گاهی به معنای روبرو است. این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند: قِبَل (به کسر قاف و فتح باء) به معنای طاقت، نزد و طرف، قَبول (به فتح قاف) به معنای پذیرفتن، گرفتن و تَقَبُّل (به فتح تاء و قاف) به معنای پذیرفتن، اِقبال (به کسر الف) به معنای رو کردن و اِستِقبال (به کسر الف و تاء) به معنای روبرو شدن. حضرت علی (علیه‌السلام) درباره بعضی از اعیاد و ... از این واژه استفاده نموده است.


قَبْل
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۴۰.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۴۴۷.    
قُبُل (بر وزن عنق) گاهی به معنای جلو و پیش و گاهی به معنای روبرو است. قِبَل (بر وزن عنب) به معنای طاقت، نزد و طرف و قَبول به معنای پذیرفتن یا گرفتن. تَقَبُّل به معنای پذیرفتن، اِقبال به معنای رو کردن و اِستِقبال روبرو شدن است.
[۳] جوهری، ابونصر، الصحاح‌ تاج اللغة و صحاح العربیة، ج۵، ص۱۷۹۵.    


امام (صلوات‌الله‌علیه) در بعضی از اعیاد فرموده است: «إِنَّمَا هُوَ عِيدٌ لِمَنْ قَبلَ اللهُ صِيَامَهُ وَشَكَرَ قِيَامَهُ»
[۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۸۳، حکمت ۴۱۸.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۵۵، حکمت ۴۲۸.    
[۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۵۱، حکمت ۴۲۸.    
(امروز تنها روز عید كسانى است كه روزه آنها مقبول درگاه خدا و عبادت‌هاى شبانه آنان مورد پذيرش او قرار گرفته.)
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۴۳، حکمت ۴۲۸.    
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۵۹.    
(شرح‌های حکمت:
[۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج، ص۷۶۰.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج، ص۴۳۲.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۵۰۵.    
[۱۲] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۷۳.    

در جایی فرموده است: «وَلَقَلَّمَا أَدْبَرَ شَيءٌ فَأَقْبَلَ!»
[۱۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص، خطبه ۱۶.    
[۱۴] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۴۴، خطبه ۱۶.    
[۱۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۸، خطبه ۱۶.    
«بسیار کم است که چیزی از دست رود و دوباره رو آورد.»
[۱۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۵.    
[۱۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۹۴.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۶۰۱.    
[۱۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۵۵۱.    
[۲۰] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۲۲۳.    
[۲۱] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۲۷۶.    
)
در جای دیگری فرموده است: «إِنَّ لِلْقُلُوبِ شَهْوَةً وَإِقْبَالاً وَإِدْبَاراً، فَأْتُوهَا مِنْ قِبَلِ شَهْوَتِهَا وَ إِقْبَالِهَا فَإِنَّ الْقَلْبَ إِذَا أُکْرِهَ عَمِیَ.»
[۲۲] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۱۹، حکمت ۱۸۳.    
[۲۳] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۱۹۷، حکمت ۱۹۳.    
[۲۴] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۰۳، حکمت ۱۹۳.    
«برای قلوب میل و رو کردن و پشت کردن هست به سوی قلوب از طرف میل و رو کردن بیائید چون قلب اگر مجبور گردد کور می‌شود.»
[۲۵] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۸۱.    
[۲۶] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۸۲.    
(شرح‌های حکمت:
[۲۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۸۲.    
[۲۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۳، ص۵۰۷.    
[۲۹] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۲۶۷.    
[۳۰] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۱۱.    
) «قبل» بر وزن عنب به معنای طرف و جانب و اقبال به معنای رو کردن است.
(ببینید: عمی (مفردات‌نهج‌البلاغه))


موارد زیادی از این ماده در نهج البلاغه آمده است.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۴۰.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۴۴۷.    
۳. ↑ جوهری، ابونصر، الصحاح‌ تاج اللغة و صحاح العربیة، ج۵، ص۱۷۹۵.    
۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۸۳، حکمت ۴۱۸.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۵۵، حکمت ۴۲۸.    
۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۵۱، حکمت ۴۲۸.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۴۳، حکمت ۴۲۸.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۵۹.    
۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج، ص۷۶۰.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج، ص۴۳۲.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۵۰۵.    
۱۲. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۷۳.    
۱۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص، خطبه ۱۶.    
۱۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۴۴، خطبه ۱۶.    
۱۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۸، خطبه ۱۶.    
۱۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۵.    
۱۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۹۴.    
۱۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۶۰۱.    
۱۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۵۵۱.    
۲۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۲۲۳.    
۲۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۲۷۶.    
۲۲. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۱۹، حکمت ۱۸۳.    
۲۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۱۹۷، حکمت ۱۹۳.    
۲۴. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۰۳، حکمت ۱۹۳.    
۲۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۸۱.    
۲۶. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۸۲.    
۲۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۸۲.    
۲۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۳، ص۵۰۷.    
۲۹. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۲۶۷.    
۳۰. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۱۱.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «قبل»، ج۲، ص۸۴۰.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 18 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 183 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 16 نهج البلاغه
جعبه ابزار