قُبُل (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قُبُل: (اَوْ یَاْتِیَهُمُ الْعَذابُ قُبُلًا) «قُبُل» از مادّه «
قَبْل»
به معنای مقابله است، یعنی
عذاب الهی را در برابر خود مشاهده کنند، جمعی از
مفسران، مانند:
طبرسی در
مجمع البیان و ابوالفتوح در
روح الجنان و
آلوسی در
روح المعانی نیز احتمال داده‌اند که: «قبل» جمع «قبیل» اشاره به انواع مختلف عذاب بوده باشد،
ولی معنای اول صحیح‌تر به نظر می‌رسد.
(وَ مَا مَنَعَ النَّاسَ اَن یُؤْمِنُوا اِذْ جَاءهُمُ الْهُدَی وَ یَسْتَغْفِرُوا رَبَّهُمْ اِلَّا اَن تَاْتِیَهُمْ سُنَّةُ الْاَوَّلِینَ اَوْ یَاْتِیَهُمُ الْعَذَابُ قُبُلًا) (و چیزی مردم را باز نداشت از اینکه - وقتی
هدایت به سراغشان آمد - ایمان بیاورند و از پروردگارشان طلب آمرزش کنند، جز اینکه خیره‌سری کردند؛ گویی می‌خواستند به سرنوشت پیشینیان دچار شوند، یا عذاب الهی در برابرشان قرار گیرد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
(اَوْ یَاْتِیَهُمُ الْعَذابُ قُبُلًا) این جمله عطف بر سابق است و معنایش این می‌شود که منتظر چه هستند؟ منتظر اینکه سنت اولین آنان را بگیرد؟ یا آنکه عذابی در مقابل چشم خود و به عیان مشاهده کنند، که در چنین صورتی دیگر ایمانشان سودی نمی‌بخشد، چون ایمان بعد از مشاهده عذاب الهی است و
خدای تعالی در جای دیگری هم فرموده:
(فَلَمْ یَکُ یَنْفَعُهُمْ اِیمانُهُمْ لَمَّا رَاَوْا بَاْسَنا سُنَّتَ اللَّهِ الَّتِی قَدْ خَلَتْ فِی عِبادِهِ) پس خلاصه معنای آیه چنین می‌شود که مردم در پی به دست آوردن ایمانی که به دردشان بخورد نیستند، چیزی را که می‌خواهند این است که عذاب استیصال بر طبق
سنت خدا در امت‌های نخستین بر ایشان نازل گشته هلاکشان سازد و ایمان نمی‌آورند مگر به شرطی که عذاب را به چشم خود ببینند، که آن
ایمان هم به درد خور نیست، چون اضطراری است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «قُبُل»، ص۴۳۳.
