• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رِضا (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





رِضا (به کسر راء) و رِضْوان (به کسر راء و سکون ضاد) و مَرْضاة (به فتح میم و سکون راء) از واژگان نهج البلاغه به معنای خوشنودى است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌ کار رفته است، مانند:
اِرْضاء (به کسر الف و سکون راء) به معنای خوشنود كردن؛
رَضىّ (به فتح راء) و مَرضّى (به فتح میم) به معنای خوشنود شده است.
از اين مادّه موارد زيادى در نهج البلاغه آمده است.




رِضا و رِضْوان و مَرْضاة به معنی خشنودی است.



برخی از مواردی که در نهج البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می باشد:


۲.۱ - رَضی - حکمت ۳۹ (یاد معاد)

امام (صلوات‌الله‌علیه) می‌فرماید:
«طوبى لِمَنْ ذَكَرَ الْمَعادَ، وَ عَمِلَ لِلْحِسابِ، وَ قَنِعَ بِالْكَفافِ، وَ رَضيَ عَنِ اللهِ.»
«خوشا به حال كسى كه به ياد معاد باشد و براى روز حساب عمل كند و به مقدار كفايت، قناعت نمايد و از خدا راضى باشد.»


۲.۲ - مَرْضاتِكَ- حکمت ۲۶۷ (پناه خدا)

امام علی (علیه‌السلام) فرمود:
«اللَّهُمَّ إِنّي أَعوذُ بِكَ أَنْ... فَأُبْديَ لِلنّاسِ حُسْنَ ظاهِري، وَ أُفْضيَ إِلَيْكَ بِسوءِ عَمَلی، تَقَرُّباً إلَى عِبادِكَ، وَ تَباعُداً مِنْ مَرْضاتِكَ
«خدايا من بر تو پناه مى‌برم از اين‌كه به مردم خوبى ظاهر خود را آشكار كنم و عمل را به سوى تو روان نمايم براى تقرّب به بندگان تو و دورى جستن از خوشنودى تو.»
مَرْضاة چنانكه گفته شد مفرد است.


۲.۳ - الرّاضی و الرِّضَى - حکمت ۱۴۶ (موعظه)

امام در مقام موعظه فرمود:
«الرّاضي بِفِعْلِ قَوْم كَالدّاخِلِ فيهِ مَعَهُمْ، وَ عَلَى كُلِّ داخِل في باطِل إِثْمانِ: إِثْمُ الْعَمَلِ بِهِ، وَ إِثْمُ الرِّضَى بِهِ»
«آن كس كه به كار جمعيّتى راضى باشد، همچون كسى است كه در آن كار با آن‌ها دخالت دارد، منتها آن كس كه در كار باطل دخالت دارد دو گناه مى‌كند: گناه عمل و گناه رضايت.»



از اين مادّه موارد زيادى در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۵۲.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ص۱۸۴.    
۳. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۳۵۶.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۸۱، حکمت ۳۹.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۶۲، حکمت ۴۴.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۷۷، حکمت ۴۴.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۵، حکمت ۴۴.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۴۹.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۵۰.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۱۲، ص۲۹۳.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۸۳.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۱۷۱.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۴۵، حکمت ۲۶۷.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۲۲۰، حکمت ۲۷۶-۲۷۷.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۲۴، حکمت ۲۷۶.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۰۷، حکمت ۲۷۶.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۵۳.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۵۳.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۱۴، ص۳۱۸.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۳۶۷.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۱۶۷.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۱۴، حکمت ۱۴۶.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۹۱، حکمت ۱۵۴.    
۲۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۹۹، حکمت ۱۵۴.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۷۷، حکمت ۱۵۴.    
۲۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۶۱.    
۲۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۶۱.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۱۳، ص۲۷۵.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۳۸.    
۳۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۶۲.    
۳۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۸۱، حکمت ۳۹.    
۳۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۴۵، حکمت ۲۶۷.    
۳۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۱۴، حکمت ۱۴۶.    
۳۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۸۰، خطبه ۱۹۳.    
۳۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۹۹، خطبه ۳۷.    
۳۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۹۰، حکمت ۸۸.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رضا»، ج۱، ص۴۵۲.    






جعبه ابزار