• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

لَحْد (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





لَحْد (به فتح لام و سکون حاء) و إلْحاد (به کسر همزه و سکون لام) از واژگان نهج البلاغه به معنای عدول و انحراف از استقامت است.
دو طرف قبر، كه به طرف راست و چپ است به علت انحراف لحد گويند.



لَحْد (مثل عقل) و إلْحاد به معنای عدول و انحراف از استقامت است.
وسط قبر را ضريح گويند و دو طرف آن‌را كه به طرف راست و چپ است به علت انحراف لحد گويند.
در لغت آمده: «لَحَدَ اِلى فُلانٍ: مالَ اِلَيْهِ - لَحَدَ عَنْهُ: عَدِلَ وَ اِنْحَرَفَ.»


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - اللَّحْدِ - خطبه ۱۹۰ (قبر)

امام (صلوات‌الله‌علیه) فرموده:
«وَ ظُلْمَةِ اللَّحْدِ، وَ خيفَةِ الْوَعْدِ، و غَمّا لضَّريحِ، وَ رَدْمِ الصَّفيحِ.»
«تاريكى لحد، خوف وعده الهى و اندوه قبر و سدّ سنگ قبر انسان را.»

۲.۲ - مَلْحودَةِ - خطبه ۲۰۲ (تدفین حضرت زهرا)

در موقع دفن فاطمه (علیهاالسلام) خطاب به رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمود:
«فَلَقَدْ وَسَّدْتُكَ في مَلْحودَةِ قَبْرِكَ، وَ فاضَتْ بَيْنَ نَحْري وَ صَدْری نَفْسُكَ.إنّا لله وَ إِنّا إِلَيْهِ راجِعونَ »
«ملحوده قبر» قسمت شكافته شده آن است. «من تو را در قبرت نشانيدم و ميان حلق و سينه من روح تو از بدنت خارج شد.» آن حضرت در وقت قبض روح در آغوش علی (علیه‌السلام) بود.


۲.۳ - الْمُلْحِدونَ - نامه ۶۳ (خطاب به ابو موسی اشعری)

آن‌گاه كه شنيد ابو موسای اشعری مردم را از آمدن به يارى آن حضرت باز مى‌دارد به وى نوشت:
«فَإِنْ كَرِهْتَ فَتَنَحَّ إِلَى غَيْرِ رَحْب وَ لا في نَجَاة، ... وَ اللهِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مَعَ مُحِقّ، وَ ما أُبالي ما صَنَعَ الْمُلْحِدونَ، وَ السَّلامُ.»
«اگر كار مرا خوش ندارى از كار من كناره‌گير بى هيچ سپاس يا نجاتى به خدا قسم كه اين جنگ به حق است و به فرمان كسى است كه حق با اوست و ما را باكى از ملحدان (منحرفان) نيست و السلام.»

۲.۴ - الْمُلْحَدَةَ - خطبه ۲۲۵ (درباره قبور)

امام (صلوات‌الله‌علیه) فرمودند:
«وَ الْقُبورَ اللاّطِئَةَ الْمُلْحَدَةَ
«قبرهاى به زمين چسبيده و كنده شده يا لحددار.»


مواردى از آن در «نهج‌البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۳۲.    
۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دارالقلم، ص۷۳۷.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۱۴۱.    
۴. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۳۴.    
۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۴۳۸، خطبه۱۹۰.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۵۴، خطبه۱۸۵.    
۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۸۱، خطبه۱۹۰.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۳۹، خطبه۱۹۰.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۳۵۲.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۳۵۷.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۳۰۱.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۱۹۵.    
۱۳. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۱۱۴.    
۱۴. بقره/سوره۲، آیه۱۵۶.    
۱۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۵۰۴، خطبه ۲۰۲.    
۱۶. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۲۰۸، خطبه ۱۹۷.    
۱۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۲۰، خطبه ۲۰۲.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۹۷، خطبه ۲۰۲.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲.    
۲۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۳.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۸، ص۳۵.    
۲۲. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۱۳.    
۲۳. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۲۶۶.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۷۴۶، نامه ۶۳.    
۲۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۳۴، نامه ۶۳.    
۲۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۵۳، نامه ۶۳.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۰۹، نامه ۶۳.    
۲۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۴۲.    
۲۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۴۵.    
۳۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۱، ص۲۵۹.    
۳۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۳۶۴.    
۳۲. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۲۴۹.    
۳۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۵۵۸، خطبه۲۲۵.    
۳۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۲۴۶، خطبه۲۲۱.    
۳۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۴۸، خطبه۲۲۶.    
۳۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۴۵، خطبه۲۲۶.    
۳۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۶۷.    
۳۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۷۰.    
۳۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۸، ص۴۴۳.    
۴۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۳۳۳.    
۴۱. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۲۵۸.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «لحد»، ج۲، ص۹۳۲.    






جعبه ابزار