حمد (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَمْد (به فتح حاء و سکون میم) از
واژگان نهج‌البلاغه، به معنای ستایش کردن در برابر کار یا صفت نیک اختیاری است. از اين ماده به طور وفور در
نهج‌البلاغه ذکر شده است.
حَمْدبه معنای ستائش و ستاگویی است. حمد خدا به معنى ثناگوئى است در مقابل فضيلت و آن از مدح اخص و از شكر اعّم است، زيرا مدح در مقابل صفات اختيارى و غير اختيارى مثلا زيبائى اندام مى‌شود ولى حمد در مقابل صفت اختيارى است و شكر فقط در مقابل نعمت و بذل به كار رود.
مواردی که در «نهج‌البلاغه» آمده است به شرح ذیل می‌باشد.
امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) در خطبه ۲۲۲ می‌فرمایند:
«وَ تَنَزَّلَتْ عَلَيْهِمُ السَّكينَةُ، وَ فُتِحَتْ لَهُمْ أَبْوَابُ السَّمَاءِ، وَ أُعِدَّتْ لَهُمْ مَقاعِدُ الْكَرَاماتِ فِي مَقْعَدٍ اطَّلَعَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ فِيهِ، فَرَضِيَ سَعْيَهُمْ، وَ حَمِدَ مَقَامَهُمْ.»«آرامش بر آنها نازل گرديده، درهاى آسمان برويشان گشوده شده و مقامهاى محترمى برايشان فراهم آمده است؛ مقامى كه خداوند به آن نظر رحمت انداخته آنها را مى‌نگرد، از سعى و كوشش آنان راضى و موقعيّتشان را مى‌ستايد.»
(شرح های خطبه:
)
درباره
دنیا فرمود:
«فَذَمَّها رِجالٌ غَداةَ النَّدامَةِ، وَحَمِدَها آخَرونَ يَوْمَ الْقِيامَةِ.»«گروهى آن را مذمّت مى‌كنند و گروهى ديگر در قيامت آن را مدح مى‌نمايند.»
(شرح های حکمت:
)
مواردی زیاد از این ماده در
نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حمد»، ج۱، ص۳۰۱.
