غفران (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غَفر (به فتح غین) و
غُفْران (به ضم غین) از
واژگان نهج البلاغه به معنای پوشاندن است. این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
اِستِغفار (به کسر الف و تاء) به معنای طلب غفران و
اِغتِفار (به کسر الف و تاء) و
مَغفِرَت (به فتح میم و راء) به معنای آمرزیدن و
غَفيْرَه (به فتح غین و راء) به معنای فراوانی .
حضرت علی (علیه‌السلام) در مقام
نصیحت و ... از این واژه استفاده نموده است.
غَفر و
غُفْران به معنای پوشاندن آمده است. «غفر الله له غفرانا» یعنی
خداوند گناهان او را مستور (و عفو) کرد. «غفره یغفره: ستره»
پس غفران
گناه عفو و ناپدید کردن آن است: «اِستِغفار: طلب غفران» «اِغتِفار» و «مَغفِرَت» نیز به معنای آمرزیدن است،
«غفیره» به معنای فراوانی است.
امام (صلوات‌الله‌علیه) در مقام نصیحت فرموده است:
«الْحَذَرَ الْحَذَرَ! فَوَاللهِ لَقَدْ سَتَرَ، حتَّى كَأَنَّهُ قَدْ غَفَرَ.» «از گناه بترسید، قسم به خدا،
خداوند چنان گناهان را مستور کرده که گویی بخشوده است.»
(شرح‌های حکمت:
)
به کسی که گفت استغفر الله فرمود:
«ثَكِلَتْكَ أُمُّكَ، أَتَدْرِي مَا الاِْسْتِغْفَارُ؟ إنَّ الاْسْتِغْفَارَ دَرَجَةُ الْعِلِّيِّينَ، وَهُوَ اسْمٌ وَاقِعٌ عَلَى سِتَّةِ مَعَان...» «مادرت بر تو بگريد، آيا مى‌دانى
استغفار يعنى چه؟ استغفار مقام بلند مرتبگان است و آن يک کلمه است، امّا شش معنا و مرحله دارد ...»
(شرح‌های حکمت:
) آنگاه یک استغفار عرفانی بیان فرموده است.
غفیره به معنای فراوانی است. درباره
حسد و غبطه فرموده است:
«فإذا رَأَى أَحَدُكُمْ لاَِخِيهِ غَفِيرَةً في أَهْل أَوْ مَال أَوْ نَفْس فَلاَ تَكُونَنَّ لَهُ فِتْنَةً» «اگر یکی از شما برای برادرت زیادتی دید در اهل یا مال و یا نفس، این زیادت برای او فتنه و مایه حسد نباشد.»
(شرح‌های خطبه:
)
موارد زیادی از این ماده در
نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «غفر»، ج۲، ص۷۸۵.
