گزارش خطا
برای مشاهده معنا و شرح هر کلمه، بر روی آن کلیک کنید.
اخلاقی
وَ مِنْ خُطْبَة لَهُ (عَلَيْهِ‌السَّلامُ)
از خطبه های آن حضرت است
قالَهُ عِنْدَ تِلاوَتِهِ (يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَالاصَالِ • رِجالٌ لاتُلْهيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللّهِ)(۱)
که آن را به وقت تلاوت آیه (يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَالاصَالِ • رِجالٌ لا تُلْهیهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللّهِ) فرمود
۱. ثمرات ذكر اللّه اخلاقي
«إِنَّ اللهَ سُبْحانَهُ وَ تَعَالی جَعَلَ الذِّکْرَ جِلاَءً لِلْقُلُوبِ،»۱خداوند پاک یاد خود را صیقل دلها قرار داد،
«تَسْمَعُ بِهِ بَعْدَ الْوَقْرَةِ،»۲که گوش در پرتو آن پس از سنگینی می شنود،
«وَ تُبْصِرُ بِهِ بَعْدَ الْعَشْوَةِ،»۳و چشم دلها بعد از نابینایی می بیند،
«وَ تَنْقَادُ بِهِ بَعْدَ الْمُعَانَدَةِ،»۴و دلها از پی عناد با حق رام می شود.
«وَ مَا بَرِحَ لِلّهِ ـ عَزَّتْ آلاَؤُهُ ـ فِي الْبُرْهَةِ بَعْدَ الْبُرْهَةِ،»۵و خدای را ـ که نعمتهایش ارجمند است ـ پیوسته در هر قطعه ای از زمان پس از قطعه دیگر
«وَ فِي أَزْمَانِ الْفَتَرَاتِ،»۶و در روزگارهای خالی از پیامبران
«عِبَادٌ نَاجَاهُمْ فِي فِکْرِهِمْ،»۷بندگانی است که در عرصه گاه فکرشان با آنان راز می گوید،
«وَ کَلَّمَهُمْ فِي ذَاتِ عُقُولِهِمْ.»۸و در ذات عقولشان با آنان گفتگو دارد،
«فَاسْتَصْبَحُوا بِنُورِ یَقَظَة فِي الْأَبْصَارِ وَ الْأَسْمَاعِ وَ الْأَفْئِدَةِ،»۹اینان به نور بیداری در دیده ها و گوشها و دلها چراغ هدایت برافروختند،
«یُذَکِّرُونَ بِأَیَّامِ اللهِ،»۱۰مردم را به یاد ایّام اللّه می اندازند،
«وَ یُخَوِّفُونَ مَقَامَهُ،»۱۱و از مقام حق بیم می دهند،
«بِمَنْزِلَةِ الْأَدِلَّةِ فِي الْفَلَوَاتِ.»۱۲این بزرگواران همچون راهنمایان در بیابانها هستند
«مَنْ أَخَذَ الْقَصْدَ حَمِدُوا إِلَيْهِ طَرِیقَهُ،»۱۳که هر که جانب راه راست گیرد راهش را بر او مدح و ثنا گویند،
«وَ بَشَّرُوهُ بِالنَّجَاةِ،»۱۴و به نجات مژده اش دهند،
«وَ مَنْ أَخَذَ یَمِیناً وَ شِمَالاً ذَمُّوا إِلَيْهِ الطَّرِیقَ،»۱۵و هر که در راست و چپ افتد طریقش را در نظرش نکوهش نمایند،
«وَ حَذَّرُوهُ مِنَ الْهَلَکَةِ،»۱۶و او را از هلاکت بترسانند،
«وَ کَانُوا كَذلِكَ مَصَابِیحَ تِلْكَ الظُّلُمَاتِ،»۱۷اینان با این ویژگیها چراغهای آن تاریکی ها،
«وَ أَدِلَّةَ تِلْكَ الشُّبُهَاتِ.»۱۸و راهنمایان نجات بخش از آن اشتباهاتند.
۲. صفات اهل الذكّر
«وَ إِنَّ لِلذِّکْرِ لَأَهْلاً أَخَذُوهُ مِنَ الدُّنْیَا بَدَلاً،»۱۹برای یاد خدا اهلی است که آن یاد را به جای دنیا انتخاب کرده اند،
«فَلَمْ تَشْغَلْهُمْ تِجَارَةٌ وَ لاَ بَیْعٌ عَنْهُ،»۲۰هیج تجارت و داد و ستدی آنان را از ذکر حق غافل نمی کند،
«یَقْطَعُونَ بِهِ أَیَّامَ الْحَیَاةِ،»۲۱روزگار خود را با یاد خدا به سر می برند،
«وَ یَهْتِفُونَ بِالزَّوَاجِرِ عَنْ مَحَارِمِ اللهِ، فِي أَسْمَاعِ الْغَافِلِینَ،»۲۲و با بیانهای بازدارنده از محرمات الهی به گوش غافلان بانگ می زنند،
«وَ یَأْمُرُونَ بِالْقِسْطِ وَ یَأْتَمِرُونَ بِهِ،»۲۳به عدالت فرمان می دهند و خود عامل به آنند،
«وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یَتَنَاهَوْنَ عَنْهُ.»۲۴از زشتی نهی می کنند و خود از آن بازمی ایستند،
«فَكَأَنَّمَا قَطَعُوا الدُّنْیَا إِلَى الْآخِرَةِ وَ هُمْ فِيهَا،»۲۵گویی رابطه خود را با دنیا بریده و در آخرتند
«فَشَاهَدُوا مَا وَرَاءَ ذلِكَ،»۲۶و آنچه را بعد از دنیاست مشاهده می کنند،
«فَكَأَنَّمَا اطَّلَعُوا غُیُوبَ أَهْلِ الْبَرْزَخِ فِي طُولِ الْإِقَامَةِ فِيهِ،»۲۷انگار بر احوال پنهان برزخیان که چه مدتی است در برزخ به سر می برند آگاهند،
«وَ حَقَّقَتِ الْقِیَامَةُ عَلَيْهِمْ عِدَاتِهَا،»۲۸و قیامت وعده های خود را بر آنان محقق کرده،
«فَکَشَفُوا غِطَاءَ ذلِكَ لِأَهْلِ الدُّنْیَا،»۲۹و اینان برای اهل دنیا پرده از آن برداشته اند،
«حَتَّى كَأَنَّهُمْ یَرَوْنَ مَا لَا یَرَی النَّاسُ،»۳۰گویی چنان است که می بینند آنچه را مردم نمی بینند،
«وَ یَسْمَعُونَ مَا لَا یَسْمَعُونَ.»۳۱و می شنوند آنچه را مردم نمی شنوند.
«فَلَوْ مَثَّلْتَهُمْ لِعَقْلِکَ فِي مَقَاوِمِهِمُ الْمَحْمُودَةِ، وَ مَجَالِسِهِمُ الْمَشْهُودَةِ،»۳۲اگر آنان را که در مقامات پسندیده و مجالس شایسته هستند در عقل خود مجسم کنی،
«وَ قَدْ نَشَرُوا دَوَاوِینَ أَعْمَالِهِمْ.»۳۳در حالی که دفاتر اعمال خود را باز کرده،
«وَ فَرَغُوا لِمُحَاسَبَةِ أَنْفُسِهِمْ عَلَى كُلِّ صَغِیرَة وَ کَبِیرَة،»۳۴و از هر اندیشه ای فارغ شده اند برای محاسبه نفوس خود بر هر عمل کوچک و بزرگی
«أُمِرُوا بِهَا فَقَصَّرُوا عَنْهَا،»۳۵که به آن مأمور بودند، و نسبت به آن کوتاهی کرده اند،
«أَوْ نُهُوا عَنْهَا فَفَرَّطُوا فِيهَا،»۳۶یا از آن نهی شده ولی تقصیر نموده اند،
«وَ حَمَّلُوا ثِقَلَ أَوْزَارِهِمْ ظُهُورَهُمْ،»۳۷و بار سنگین گناهان خود را بر پشت خود بار کرده،
«فَضَعُفُوا عَنِ الْإِسْتِقْلاَلِ بِهَا،»۳۸و از برداشتنش عاجز و ناتوان شده،
«فَنَشَجُوا نَشِیجاً،»۳۹گریه گلوگیرشان گشته،
«وَ تَجَاوَبُوا نَحِیباً،»۴۰و با خویشتن همراه با ناله و زاری پرسش و پاسخ نموده اند،
«یَعِجُّونَ إِلَى رَبِّهِمْ مِنْ مَقَامِ نَدَمٍ وَ اعْتِرَافٍ.»۴۱در جایگاه ندامت و اعتراف به گناه در پیشگاه حق آواز حزین دارند،
«لَرَأَیْتَ أَعْلاَمَ هُدًی، وَ مَصَابِیحَ دُجیً،»۴۲هرآینه نشانه های هدایت، و چراغهای زدودنده تاریکی را خواهی دید،
«قَدْ حَفَّتْ بِهِمُ الْمَلاَئِکَةُ،»۴۳که فرشتگان آنان را محاصره نموده،
«وَ تَنَزَّلَتْ عَلَيْهِمُ السَّکِینَةُ،»۴۴آرامش بر آنان نازل،
«وَ فُتِحَتْ لَهُمْ أَبْوَابُ السَّمَاءِ،»۴۵و درهای آسمان به روی آنان باز شده،
«وَ أُعِدَّتْ لَهُمْ مَقَاعِدُ الْکَرَامَاتِ،»۴۶و مقامات با ارزش برای آنان آماده گشته،
«فِي مَقْعَد اطَّلَعَ اللهُ عَلَيْهِمْ فِيهِ،»۴۷در محلّی که خداوند بر آنان نظر افکنده
«فَرَضِیَ سَعْیَهُمْ،»۴۸و از سعیشان راضی شده،
«وَ حَمِدَ مَقَامَهُمْ.»۴۹و مقامشان را پسندیده است،
«یَتَنَسَّمُونَ بِدُعَائِهِ رَوْحَ التَّجَاوُزِ.»۵۰اینان با دعا و مناجات نسیم عفو حق را استشمام می کنند،
«رَهَائِنُ فَاقَة إِلَى فَضْلِهِ،»۵۱و گروگان نیاز به فضل حق،
«وَ أُسَارَی ذِلَّة لِعَظَمَتِهِ،»۵۲و اسیران خاکسار در برابر عظمت خداوندند.
«جَرَحَ طُولُ الْأَسَی قُلُوبَهُمْ،»۵۳طول زمانِ اندوه دلهاشان را خسته،
«وَ طُولُ الْبُکَاءِ عُیُونَهُمْ.»۵۴و گریه های بسیار دیدگانشان را مجروح کرده.
«لِكُلِّ بَابِ رَغْبَة إِلَى اللهِ مِنْهُمْ یَدٌ قَارِعَةٌ،»۵۵برای هر دری که از آن امیدی به خداوند هست دست کوبنده ای دارند،
«یَسْأَلُونَ مَنْ لَا تَضِیقُ لَدَيْهِ الْمَنَادِحُ،»۵۶از خداوندی درخواست می کنند که فراخیها نزد او تنگ نمی شود،
«وَ لَا یَخِیبُ عَلَيْهِ الرَّاغِبُونَ.»۵۷و درخواست کنندگان از او نا امید نمی گردند.
«فَحَاسِبْ نَفْسَکَ لِنَفْسِکَ،»۵۸بیا به نفع خود به محاسبه نفس خویش برخیز،
«فَإِنَّ غَیْرَهَا مِنَ الْأَنْفُسِ لَهَا حَسِیبٌ غَیْرُکَ.»۵۹زیرا حساب دیگران را حسابگری غیر تو می رسد.
(۱)
نور/سوره۲۴، آیات۳۶-۳۷. 
