شبه (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شِبْه (به کسر شین و سکون باء) و
شَبَه (به فتح شین و باء) از
مفردات نهج البلاغه به معنای مثل و نظیر است و همچنین به معنای شبیه هم آمده است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره معرفی
فتنه و فتنه
خوارج از این واژه استفاده نموده است.
شِبْه و
شَبَه به معنای مثل و نظیر آمده است. همچنین به معنای شبیه هم آمده. «شبهة» آنست که دو چیز در اثر مثل هم بودن، تشخیص داده نشوند؛ «تشابه» بین الاثنین است و جمع شبیه «اشباه» است.
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در خصوص فتنه خوارج فرموده: من چشم فتنه را در آوردم، غیر از من کسی به این کار جرأت نمی‌کرد، بعد فرمود: «
«إِنَّ الْفِتَنَ إِذَا أَقْبَلَتْ شَبَّهَتْ، وَإِذَا أَدْبَرَتْ نَبَّهَتْ؛ يُنْكَرْنَ مُقْبِلاتٍ، وَيُعْرَفْنَ مُدْبِرَاتٍ»؛
فتنه‌ها چون روی آورند حقیقت را بر انسان مشتبه می‌کنند و چون می‌روند انسان را متنبّه می‌نمایند، در حال روی آوردن منکر و ناشناخته‌اند، و در پشت کردن و رفتن معلوم می‌شوند.»
• ایشان در کلام دیگری فرموده: «
«انّ الامور اذا اشتبهت اعتبر آخرها باوّلها»؛
کارها چون مشتبه گردند، آخر آنها با اوّل آنها مقایسه می‌شود.»
• همچنین در بیان شبهه فرموده: «
«و انّما سمّیت الشبهة شبهة لانّها تشبه الحق فامّا اولیاء اللّه فضیائهم فیها الیقین...»؛
شبهه بدان علت شبهه نامیده شد که شبیه
حق است،
دوستان خدا نورشان در آن،
یقین آنهاست که شبهه گمراهشان نمی‌کند.».
این ماده در موارد زیادی در «نهج البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «شبه»، ج۲، ص۵۷۴.
