ذمّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ذَمّ (به فتح ذال و تشدید میم) از
واژگان نهج البلاغه به معنای نکوهش و عیب گرفتن است. مشتقات ذمّ در
نهج البلاغه عبارتند از:
ذِمامَه (به کسر ذال و فتح میم) به معنای حمایت و کفایت و
ذَمیم (به فتح ذال) به معنای مذموم و نکوهش شده است.
ذَمّ به معنای نكوهش و عيب گرفتن و خلاف
مدح است و آن
مصدر و
اسم هر دو آمده است.
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره
دنیا فرموده:
«فَذَمَّهَا رِجَالٌ غَدَاةَ النَّدَامَةِ، وَ حَمِدَهَا آخَرُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ.» (در صبحگاهان
ندامت و پشيمانى، گروهى آن را مذمّت مى‌كنند و گروهى ديگر در قيامت آن را مدح مى‌نمايند.)
(شرح‌های حکمت:
)
«ذمامه» به فتح و كسر اوّل به معنای حمايت و كفايت است.
در جواب مرد
اسدی كه گفت: چرا شما را از مقامتان دفع كردند فرمود:
«وَ لَكَ بَعْدُ ذِمَامَةُ الصِّهْرِ، وَ حَقُّ الْمَسْأَلَةِ.» يعنى «تو را حمايت دامادى است و حق سئوال.»
(شرح‌های خطبه:
)
«ذميم» يعنى مذموم و نكوهش شده و چند بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ذمم»، ج۱، ص۴۱۷.
