ذَمّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ذَمّ (به فتح ذال و تشدید میم) از
واژگان نهج البلاغه به معنای نکوهش و عیب گرفتن و خلاف
مدح است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
•
ذِمامَه (به فتح و کسر ذال و فتح میم اول و دوم) به معنای
حمایت و
کفایت،
•
ذَمیم (به فتح ذال) به معنای مذموم و نکوهش شده است که چند بار در «نهج البلاغه» آمده است.
ذَمّ به معنای نكوهش و عيب گرفتن و خلاف مدح است و آن
مصدر و
اسم هر دو آمده است.
ذِمامَه به معنای حمایت و کفایت است.
ذَمیم به معنای مذموم و نکوهش شده است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره
دنیا فرموده:
«فَذَمَّها رِجالٌ غَداةَ النَّدامَةِ وَ حَمِدَها آخَرونَ يَوْمَ الْقِيامَةِ.» (در صبحگاهان
ندامت و پشيمانى، گروهى آن را مذمّت مى‌كنند و گروهى ديگر در
قیامت آن را مدح مى‌نمايند.)
ذِمامَه به فتح و كسر اوّل به معنای حمايت و كفايت است.
در جواب مرد
اسدی كه گفت: چرا شما را از مقامتان
دفع كردند فرمود:
«وَ لَکَ بَعْدُ ذِمامَةُ الصِّهْرِ وَ حَقُّ الْمَسْأَلَةِ.» يعنى «تو را حمايت دامادى است و حق سوال.»
«
ذَميم» يعنى مذموم و نكوهش شده و چند بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ذمم»، ج۱، ص۴۱۷.
