خیب (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خَيْب (به فتح خاء و سکون یاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای ناامیدی،
خسران و محروم شدن است.
امام علی (علیه‌السّلام) درباره
اصحاب جمل، کار کردن و ... از این کلمه استفاده کرده است. این ماده ده با در
نهج البلاغه آمده است.
خَيْبَة به معنای نومیدی ،خسران و محروم شدن است.
«قُرِنَتِ الْهَيْبَةُ بِالْخَيْبَةِ وَ الْحَياءُ بِالْحِرْمانِ» یعنی:« هر که از کاری بترسد از رسیدی به آن محروم می‌شود و
شرم از کردن کار قرین محرومیّت است (و حیاء سبب محروم ماندن می‌گردد).»
(شرح‌های حکمت:
)
درباره اصحاب جمل فرموده:
«يَرْتَضِعُونَ أُمّاً قَدْ فَطَمَتْ وَ يُحْيُونَ بِدْعَةً قَدْ أُميتَتْ. يا خَيْبَةَ الدَّاعی! مَنْ دَعا! وَ إِلاَمَ أُجيبَ» یعنی: «اینها شیر دادن می‌خواهند از مادری که طفل خود را از شر بریده است و زنده می‌کنند
بدعتی را که میرانده شده است ای نومیدی این دعوت کننده حاضر باش کدام کس مردم را دعوت می‌کند و به چه چیز
اجابت می‌شود.»
(شرح‌های خطبه:
) منظور از
داعی یکی از
طلحه و
زبیر و
عائشه است، حیف که ترجمه‌های من به هیچ وجه
بلاغت کلام امام (علیه‌السّلام) را نمی‌رساند.
از این ماده ده مورد در «نهج» آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «خیب»، ج۱، ص۳۶۹.
