• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خطبه ۱۰۴ نهج البلاغه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



گزارش خطا
برای مشاهده معنا و شرح هر کلمه، بر روی آن کلیک کنید.



عقائدية ، سياسية ، اخلاقية


وَ مِنْ خُطْبَة لَهُ (عَلَيْهِ‌السَّلامُ)
از خطبه های‌ آن حضرت است
در وصف پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و تهدید بنی‌ امیه و پند به مردم

۱. خصائص النّبىّ (صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم)

«حَتَّى بَعَثَ اللهُ مُحَمَّداً (صَلَّی‌اللّهُ‌عَلَیهِ‌وَ‌آلِهِ)، شَهِیداً، وَ بَشِیراً، وَ نَذِیراً،»۱
تا اینکه خداوند محمّد (صلى‌الله‌عليه‌وآله‌) را گواه و بشارت دهنده و ترساننده برانگیخت.



«خَیْرَ الْبَرِیَّةِ طِفْلاً،»۲
در کودکی‌ بهترین مردم،



«وَ أَنْجَبَهَا کَهْلاً،»۳
در بزرگسالی‌ نجیب ترین انسان،



«وَ أَطْهَرَ الْمُطَهَّرِینَ شِیمَةً،»۴
در اخلاق پاکترین پاکان،



«وَ أَجْوَدَ الْمُسْتَمْطَرِینَ دِیمَةً۵
و دوام جود و سخایش از همه بیشتر بود.

۲. تحذير من المستقبل المظلم بنى اميّة

«فَمَا احْلَوْلَتْ لَكُمُ الدُّنْیَا فِي لَذَّتِهَا،»۶
پس شما (ای‌ بنی‌ امیّه) از شیرینی‌ دنیا لذت نبردید،



«وَ لَا تَمَکَّنْتُمْ مِنْ رَضَاعِ أَخْلَافِهَا»۷
و برای‌ نوشیدن شیر از پستان آن توانمند نشدید،



«إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا صَادَفْتُمُوهَا جَائِلاً خِطَامُهَا، قَلِقاً وَضِینُهَا،»۸
مگر بعد از آنکه مهارش را رها، و تَنگ پالانش را نبسته یافتید.



«قَدْ صَارَ حَرَامُهَا عِنْدَ أَقْوَامٍ بِمَنْزِلَةِ السِّدْرِ الَْمخْضُودِ،»۹
حرامش نزد اقوامی‌ به منزله درخت سدر بی‌ خار (آسان و در دسترس)



«وَ حَلَالُهَا بَعِیداً غَیْرَ مَوْجُودٍ، وَ صَادَفْتُمُوهَا۱۰
و حلالش دور از دسترس و غیرموجود بود.



«وَ اللهِ، ظِلّاً مَمْدُوداً إِلَى أَجَلٍ مَعْدُودٍ۱۱
به خدا قسم به آن دنیایی‌ دست یافتید که چون سایه ای‌ گسترده تا زمانی‌ معین است.



«فَالاَْرْضُ لَكُمْ شَاغِرَةٌ،»۱۲
زمین برای‌ شما از هر مانعی‌ آزاد،



«وَ أَیْدِیکُمْ فِيهَا مَبْسُوطَةٌ۱۳
و دستتان در آن باز است،



«وَ أَیْدِی الْقَادَةِ عَنْكُمْ مَکْفُوفَةٌ،»۱۴
ولی‌ دستان رهبران واقعی‌ از سر شما کوتاه است،



«وَ سُیُوفُکُمْ عَلَيْهِمْ مُسَلَّطَةٌ،»۱۵
و شمشیرهای‌ شما بر آنان غالب،



«وَ سُیُوفُهُمْ عَنْكُمْ مَقْبُوضَةٌ۱۶
و شمشیر آنان از شما بازگرفته شده است.



«أَلَا وَ إِنَّ لِكُلِّ دَم ثَائِراً،»۱۷
بدانید هر خونی‌ را خونخواهی‌،



«وَ لِكُلِّ حَقٍّ طَالِباً۱۸
و هر حقّی‌ را خواهنده ای‌ است.



«وَ إِنَّ الثَّائِرَ فِي دِمَائِنَا کَالْحَاکِمِ فِي حَقِّ نَفْسِهِ،»۱۹
خونخواه خونهای‌ ما چون حاکمی‌ است که درباره خودش حکم دهد،



«وَ هُوَ اللهُ الَّذِي لَا یُعْجِزُهُ مَنْ طَلَبَ،»۲۰
و او همان خداوندی‌ است که مطلوبی‌ او را ناتوان نکند،



«وَ لَا یَفُوتُهُ مَنْ هَرَبَ۲۱
و گریزنده ای‌ از پنجه عدالتش بیرون نرود.



«فَأُقْسِمُ بِاللهِ، يَا بَنِی أُمَیَّةَ،»۲۲
ای‌ بنی‌ امیّه، به خدا سوگند می‌ خورم که



«عَمَّا قَلِیلٍ لَتَعْرِفُنَّهَا فِي أَیْدِی غَیْرِکُمْ وَ فِي دَارِ عَدُوِّکُمْ۲۳
پس از اندک زمانی‌ این حکومت را در دست غیر خود، و در خانه دشمنانتان خواهید دید.



«أَلَا إِنَّ أَبْصَرَ الْأَبْصَارِ مَا نَفَذَ فِي الْخَیْرِ طَرْفُهُ۲۴
بدانید بیناترین دیده دیده ای‌ است که در خیر نفوذ کند



«أَلَا إِنَّ أَسْمَعَ الْأَسْمَاعِ مَا وَعَی التَّذْکِیرَ وَ قَبِلَهُ۲۵
و شنواترین گوش آن گوشی‌ است که پند را بشنود و بپذیرد.

۳. نصائح خالدة

«أَيُّهَا النَّاسُ،»۲۶
ای‌ مردم،



«اسْتَصْبِحُوا مِنْ شُعْلَةِ مِصْبَاحٍ وَاعِظٍ مُتَّعِظٍ،»۲۷
دل از نور چراغ پنددهنده ای‌ که خود پندپذیر است روشن کنید،



«وَ امْتَاحُوا مِنْ صَفْوِ عَیْن قَدْ رُوِّقَتْ مِنَ الْکَدَرِ۲۸
و آب را از چشمه زلالی‌ که از تیرگی‌ صاف مانده بکشید.



«عِبَادَ اللهِ،»۲۹
ای‌ بندگان خدا،



«لَا تَرْکَنُوا إِلَى جَهَالَتِکُمْ،»۳۰
به نادانی‌ خود تکیه ننمایید،



«وَ لَا تَنْقَادُوا لِأَهْوَائِکُمْ،»۳۱
هوای‌ نفس شما را به دنبال خود نکشد،



«فَإِنَّ النَّازِلَ بَهذَا الْمَنْزِلِ نَازِلٌ بِشَفَا جُرُفٍ هَارٍ،»۳۲
زیرا آن که به نادانی‌ خود تکیه زد و اسیر هوا شد به لبه پرتگاه هلاکت افتاده،



«یَنْقُلُ الرَّدَی عَلَى ظَهْرِهِ مِنْ مَوْضِعٍ إِلَى مَوْضِعٍ،»۳۳
بار ضلالتی‌ را که به دوش گرفته از جایی‌ به جایی‌ انتقال می‌ دهد،



«لِرَأْی یُحْدِثُهُ بَعْدَ رَأْی۳۴
آن هم به خاطر اندیشه باطلی‌ که به دنبال هم به بازار می‌ آورد،



«یُرِیدُ أَنْ یُلْصِقَ مَا لَا یَلْتَصِقُ،»۳۵
و می‌ خواهد آنچه را نمی‌ چسبد بچسباند،



«وَ یُقَرِّبَ مَا لَا یَتَقَارَبُ۳۶
و آنچه را نزدیک نمی‌ گردد نزدیک گرداند.



«فَاللهَ اللهَ أَنْ تَشْکُوا إِلَى مَنْ لَا یُشْکِی شَجْوَکُمْ،»۳۷
خدا را خدا را، از اینکه نزد کسی‌ شکایت برید که اندوه شما را برطرف نمی‌ سازد،



«وَ لَا یَنْقُضُ بِرَأْیِهِ مَا قَدْ أَبْرَمَ لَكُمْ.»۳۸
و توانایی‌ باز کردن گره از کار شما را ندارد.



«إِنَّهُ لَيْسَ عَلَى الْإِمَامِ إِلَّا مَا حُمِّلَ مِنْ أَمْرِ رَبِّهِ۳۹
امام به غیر آنچه از جانب خدا مأمور است وظیفه ای‌ ندارد،



«الْإِبْلاَغُ فِي الْمَوْعِظَةِ،»۴۰
تکلیف او ابلاغ کامل پند و اندرز،



«وَ الْإِجْتِهَادُ فِي النَّصِیحَةِ،»۴۱
و جدیت در خیرخواهی‌،



«وَ الْإِحْیَاءُ لِلسُّنَّةِ،»۴۲
و زنده کردن سنّت،



«وَ إِقَامَةُ الْحُدُودِ عَلَى مُسْتَحِقِّیهَا،»۴۳
و اقامه حدود است بر کسی‌ که سزاوار حدّ است،



«وَ إِصْدَارُ السُّهْمَانِ عَلَى أَهْلِهَا۴۴
و نیز رساندن سهم بیت المال به مستحقّش.



«فَبَادِرُوا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِ تَصْوِیحِ نَبْتِهِ،»۴۵
پس برای‌ فراگیری‌ دانش بشتابید پیش از آنکه درختش خشک شود،

«وَ مِنْ قَبْلِ أَنْ تُشْغَلُوا بِأَنْفُسِکُمْ عَنْ مُسْتَثَارِ الْعِلْمِ مِنْ عِنْدِ أَهْلِهِ،»۴۶
و قبل از آنکه در بهره گیری‌ علمی‌ از معادن آن گرفتار خودمشغولی‌ شوید.

«وَ انْهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ تَنَاهَوْا عَنْهُ،»۴۷
دیگران را از منکر نهی‌ کنید و خود نیز از ارتکاب به آن بپرهیزید،

«فَإِنَّمَا أُمِرْتُمْ بِالنَّهْی بَعْدَ التَّنَاهِی۴۸
زیرا مسئولید اول خود از گناه کناره گیری‌ کنید سپس دیگران را از آن نهی‌ نمایید.




جعبه ابزار