• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فَوْت (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





فَوْت (به فتح فاء و سکون واو) از واژگان نهج البلاغه به معنای از دست رفتن است.
موارد زيادى از آن در «نهج البلاغه» آمده است.



فَوْت به معنای از دست رفتن است.
راغب در مفردات چنین میگوید: فوت، دور شدن چيزى است كه درک آن ناممكن باشد.
تَفاوُت (به فتح تاء و ضم واو) به معنای دور شدن دو چيز، و از دست دادن همديگر می‌باشد.


به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - فَوْتُ - حکمت ۶۱ (موعظه)

امیرالمومنین (علیه‌السلام) در حکمتی چنین می‌فرمایند:
«فَوْتُ الْحاجَةِ أَهْوَنُ مِنْ طَلَبِها إِلى غَيْرِ أَهْلِها.»
«روا نشدن حاجت و از دست رفتن آن آسانتر است تا آنرا از نا اهل خواستن.»

۲.۲ - مُتَفاوِتانِ - حکمت ۹۸ (دنیا و آخرت)

و نيز می‌فرمايد:
«إِنَّ الدُّنْيا وَ الاْخِرَةَ عَدُوّانِ مُتَفاوِتانِ، وَ سَبيلانِ مُخْتَلِفانِ، فَمَنْ أَحَبَّ الدُّنْيا وَ تَوَلاّها أَبْغَضَ الاْخِرَةَ وَ عاداها.»
«دنیا و آخرت دو دشمن ناسازگارند، و دو راه مخالفند، بنا بر اين كسى كه دوستدار دنيا باشد و به آن دل ببندد، با آخرت دشمن و با آن در ستيز است.»

۲.۳ - مُتَفاوِتٍ - حکمت ۳۹۳ (موعظه)

حضرت در حکمت دیگری چنین می‌فرماید:
«مَنْ أَوْمَأَ إِلَی مُتَفاوِتٍ خَذَلَتْهُ الْحِیَلُ.»
يعنى «هر كس چيزهاى متفاوت و گوناگون را قصد و طلب كند تدبيرها او را ناتوان سازد.»
گويا منظور آن است كه «با يک دست دو هندوانه نتوان برداشت»

از این ماده چند مورد در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۳۲.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۴۶.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۲۱۳.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۴۶.    
۵. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۲۱۳.    
۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۷۸۴، حکمت ۶۱.    
۷. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۳، ص۱۶۵، حکمت ۶۶.    
۸. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۷۹، حکمت ۶۶.    
۹. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۷، حکمت ۶۶.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۶۱.    
۱۱. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۶۲.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۲، ص۳۹۷.    
۱۳. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۱۰۱.    
۱۴. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۲۱۱.    
۱۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۷۹۳، حکمت ۹۸.    
۱۶. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۳، ص۱۷۳، حکمت ۱۰۳.    
۱۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۸۶، حکمت ۱۰۳.    
۱۸. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۵۷، حکمت۱۰۳.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۹۵.    
۲۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۹۶.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۲، ص۶۰۹.    
۲۲. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۱۵۴.    
۲۳. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۲۶۴.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۸۷۷، حکمت ۳۹۳.    
۲۵. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۳، ص۲۵۰، حکمت ۴۰۳.    
۲۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۴۷، حکمت ۴۰۳.    
۲۷. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۳۷، حکمت ۴۰۳.    
۲۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۴۳.    
۲۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۴۳.    
۳۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۵، ص۲۸۴.    
۳۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۴۸۵.    
۳۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۵.    
۳۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۴۶۶، خطبه ۱۹۲.    
۳۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ۷۴۱ص، نامه ۶۲.    



بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله « فوت »، ج۲، ص۸۳۲.    






جعبه ابزار