خطم (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خَطْم (به فتح خاء و سکون طاء) و
خِطام (به کسر خاء و فتح طاء، بر وزن کتاب) از
واژگان نهج البلاغه به معنای چیزی است که در بینی شتر گذاشته می‌شود تا مطیع باشد. این واژه دو بار در
نهج البلاغه آمده است.
خَطْم به معنای چیزی است که در بینی شتر گذاشته می‌شود تا مطیع باشد. «ما یجعل فی انف البعیر لینقاد»
امام علی (علیه‌السلام) درباره عبرت گرفتن از گذشتگان فرموده است:
«وَلَقَدْ نَزَلَتْ بِكُمُ الْبَلِيَّةُ جَائِلاً خِطَامُهَا، رِخْواً بِطَانُهَا» «بلا بر شما نازل شده در حالیکه خطامش در گردش و جولان، و زیر بند شکمش سست است.»
(شرح‌های خطبه:
) بطان طنابی است که پالان شتر را با آن از زیر شکمش می‌بندند. و نیز فرموده
«وَلاَ تَمَكَّنْتُمْ مِنْ رَضَاعِ أَخْلاَفِهَا إِلاَّ مِنْ بَعْدِ مَا صَادَفْتُمُوهَا جَائِلاً خِطَامُهَا» (تنها زمانى از لذّت و شيرينى
دنیا بهره برديد و از پستان آن شير نوشيديد كه افسارش رها و بند زير تنه جهازش نبسته بود.)
(شرح‌های خطبه:
)
واژه خطم دو بار در نهج آمده و در قرآن مجید به کار نرفته است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «خطم»، ج۱، ص۳۵۱.
