شیم (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شَیْمُ (به فتح شین و سکون یاء و ضم میم) یکی از مفردات
نهج البلاغه به معنای نظر کردن به برق که کجا می‌رود و کجا می‌بارد که
حضرت علی (علیه‌السلام) در مقام موعظه از این واژه استفاده نموده است.
شِيمَة به معنای طبيعت خلق است.
شَیْم به معنای نظر کردن به
برق، که کجا می‌رود و کجا می‌بارد آمده است. «شام البرق شیما: نظر الیه این یقصد و این یمطر.»
کاربردهای شیم در نهج البلاغه عبارتند از:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در مقام موعظه فرموده است: «
«وَ لاَ تَضَعُوا مَنْ رَفَعَتْهُ التَّقْوَی وَ لاَ تَرْفَعُوا مَنْ رَفَعَتْهُ الدُّنْیَا وَ لاَ تَشِیمُوا بَارِقَهَا وَ لَا تَسمَعُوا نَاطِقَهَا»؛
آن كس را كه
تقوا بلند مرتبه ساخت، خوار مشمريد و آن كه
دنیا عزّتش داده ارجمندش مخوانيد! زرق و برق دنيا توجّه شما را جلب نكند و به سخن آن كس كه ترغيب به دنيا مى‌كند، گوش فرا مدهيد.»
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره آماده شدن برای سفر
آخرت فرموده است: «
«وَتَيَسَّرْ لِسَفَرِكَ، وَشِمْ بَرْقَ النَّجَاةِ، وَارْحَلْ مَطَايَا التَّثمِيرِ»؛
وسيله‌اى براى سفر (آخرت) آماده نماييد و چشم به جرقّه‌هاى برق نجات بدوزيد و بار و بنه اين سفر را محكم بر پشت مركب‌ها ببنديد.»
«وَ شِيمُوا سُيُوفَكُمْ» « متوجه شمشيرهايتان باشيد.»
«شيمة» به معنای طبيعت خلق است.
عادت در وصف رسول خدا صلى اللّه عليه و آله فرموده:
«خَيْرَ الْبَرِيَّةِ طِفْلاً، وَأَنْجَبَهَا كَهْلاً، أَطْهَرَ الْمُطَهَّرِينَ شِيمَةً، وَأَجْوَدَ الْمُسْتَمْطَرِينَ دِيمَةً.» «او بهترين مردم در طفوليت و نجيبترين خلق در كهولت بود پاكترين پاک شدگان در اخلاق و پربارانترين ابر در باران بود.»
منظور پرخير و بركت بودن است.
«مستمطر» به صيغه مفعول باران خواسته شده و ابر است
از اين ماده چهار مورد در «نهج البلاغه» يافته است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «شیم»، ج۲، ص۶۲۴.
