مطر (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَطَر (به فتح میم و طاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای باران است. از مترداف مطر در
نهج البلاغه،
دِيمَه (به کسر دال و فتح میم) باران دائم، بى‌رعد و برق است.
مَطَر (مثل شرف) به معنای باران است: «المَطَر: ماءُ السحاب»
در
اقرب الموارد آمده: فعل مطر در خير و رحمت است و فعل «امطر» در عذاب و شرّ گفته مى‌شود.
مواردی از این کلمه در نهج البلاغه آمده است.
حضرت علی (علیه‌السّلام) گويا درباره آينده فرموده:
«فَإِذَا كَانَ ذلِكَ كَانَ الْوَلَدُ غَيْظاً، وَ الْمَطَرُ قَيْظاً، وَ تَفِيضُ اللِّئَامُ فَيْضاً، وَ تَغِيضُ الْكِرَامُ غَيْضاً» «چون آن، زمان رسد، فرزند مايه غيظ و غضب والدين مى‌گردد، روز بارانى روز گرما مى‌شود، آدم‌هاى لئيم بسيار شوند و بزرگواران منزوى و ناپديد گردند.»
(شرح‌های خطبه:
)
در وصف
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرموده:
«خَيْرَ الْبَرِيَّةِ طِفْلاً، وَ أَنْجَبَهَا كَهْلاً، أَطْهَرَ الْمُطَهَّرِينَ شِيمَةً، وَ أَجْوَدَ الْمُسْتَمْطَرِينَ دِيمَةً» «مستمطر» به صيغه مفعول يعنى كسى كه از او باران خواسته شود، منظور از آن در اينجا احسان و يارى است، در نسخه
عبده به جاى «اجود» لفظ «امطر» نقل شده است.
ولى در نسخه
ابن ابی‌الحدید و
صبحی صالح، «اجود» آمده است.
يعنى: «آن حضرت بهترين بشر در كودكى و نجيب‌ترين
انسان‌ها در پيرى و پاک‌ترين پاكان در اخلاق و پرجودترين احسان خواسته شدگان بود.»
(شرح‌های خطبه:
) «ديمه» باران دائم، بى‌رعد و برق است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «مطر»، ج۲، ص۹۸۲.
