شغر (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شَغَر (به فتح شین) یکی از مفردات
نهج البلاغه به معنای نبودن حامی، دور شدن، بلند کردن و فارغ شدن است که
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره مظلومیت
اهل بیت (علیهم‌السّلام) و
فتنه از این واژه استفاده نموده است.
شَغَر''' (به فتح شین) به معنای نبودن حامی، دور شدن، بلند کردن و فارغ شدن آمده است.
• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره مظلومیت اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) فرموده است: «
«فَالاَْرْضُ لَكُمْ شَاغِرَةٌ، وَأَيْدِيكُمْ فِيهَا مَبْسُوطَةٌ، وَأَيْدِي الْقَادَةِ عَنْكُمْ مَكْفُوفَةٌ، وَسُيُوفُكُمْ عَلَيْهِمْ مَسَلَّطَةٌ»؛
زمین برای شما فراغ و آماده است دستتان در آن باز است، دست پیشوایان از شما بسته و شمشیرهایتان بر آنها مسلّط است.» (ظاهراً اشاره به زمان
بنی‌امیّه باشد.)
• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره برپا شدن فتنه‌ها فرموده است: «
«أَيُّهَا النَّاسُ، سَلُوني قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُوني... قَبْلَ أَنْ تَشْغَرَ بِرِجْلِهَا فِتْنَةٌ تَطَأُ فِي خِطَامِهَا وَتَذْهَبُ بِأَحْلاَمِ قَوْمِهَا»؛
از من بپرسید پیش از آنکه مرا از دست بدهید و قبل از آنکه فتنه‌ای پایش را بلند کند، که در افسار خویش بدون قائد می‌رود و عقول قوم خویش را می‌برد.»
• امام (صلوات‌الله‌علیه) آن‌گاه که بعضی از
بنی‌هاشم اموال
بیت‌المال را دزدید و فرار کرد به او نوشت: «
«لَمَّا رَأَيْتَ الزَّمَانَ عَلَى ابْنِ عَمِّكَ قَدْ كَلِبَ، وَالْعَدُوَّ قَدْ حَرِبَ، وَأَمَانَةَ النَّاسِ قَدْ خَزِيَتْ، وَهذهِ الاُْمَّةَ قَدْ فَتَنَتْ وَشَغَرَتْ، قَلَبْتَ لاِبْنِ عَمِّكَ ظَهْرَ الِْمجَنِّ»؛
آن‌گاه که دیدی زمان بر پسر عمویت سخت شده و
دشمن غضبش شدید گشته و
امانت به
خیانت گرائیده و این امّت احتیاط را از دست داده و بی‌حامی مانده است. پشت سپر را به طرف پسر عمویت برگرداندی و با او به مخالفت برخاستی.»
این واژه سه بار در «نهج البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «شغر»، ج۲، ص۶۰۳.
