هَرَب (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
هَرَب (به فتح‌هاء و راء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای
فرار كردن است.
مواردی متعدد از اين مادّه در
نهج‌البلاغه آمده است.
هَرَب:
به معنای فرار كردن است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
درباره
بخیل فرموده:
«عَجِبْتُ لِلْبَخیلِ یَسْتَعْجِلُ الْفَقْرَ الَّذی مِنْهُ هَرَبَ، وَ یَفوتُهُ الْغِنَی الَّذی اِیّاهُ طَلَبَ، فَیَعیشُ فی الدُّنْیا عَیْشَ الْفُقَراءِ، وَ یُحاسَبُ فی الاْخِرَةِ حِسابَ الاَْغْنِیاءِ.» «تعجّب می‌کنم از بخیل، که به
استقبال فقری می‌رود که از آن گریخته است و غنایی را از
دست می‌دهد که خواهان آن است، در
دنیا همچون فقیران
زندگی می‌کند، امّا در
آخرت باید همچون اغنیا حساب پس دهد.»
اين براى آن است
احسان و
انفاق مال انسان را زياد مى‌كند، بخيل بواسطه
بخل به عجله به سوى
فقر مى‌رود فقريكه از آن
فرار كرده است.
به اهل بصره فرمود:
«كُنْتُمْ جُنْدَ الْمَرْأَةِ، وَ أَتْباعَ البَهيمَةِ، رَغا فَأَجَبْتُم، وَ عُقِرَ فَهَرَبْتُمْ.» «لشكر
زن (
عائشه) بوديد و پيروان چهارپا (
جمل) صدا كرد اجابت كرديد، كشته شد فرار نموديد.»
درباره
دنیا فرموده:
«قَدْ تَحَيَّرَتْ مَذاهِبُها وَ أَعْجَزَتْ مَهارِبُها.» «راه‌هايش حيرت‌زا، گريزگاه‌هايش ضعيف.»
مهارب جمع مهرب به معنى راه فرار است، يعنى راه‌هاى دنيا در حيرت افتاده (منظور حيرت انسان‌ها در راه دنيا است) و محل‌هاى فرارش عاجز گرديده است.
چون محل‌هاى فرار خود مهلكه هستند.
مواردی متعدد از اين ماده در «نهج‌البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «هرب»، ج۲، ص۱۰۹۴.
