نبت (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نَبْت (به فتح نون و سکون باء) و
نَبَات (به فتح نون و باء) از
واژگان نهج البلاغه مصدر و به معنای هر چه از
زمین می‌روید اعم درخت و علف می‌باشد. این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
مَبنِت (مثل منطق، به فتح میم و سکون باء و کسر نون) اسم مکان به معنای محل نبت و روئیدن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره
علم و درباره
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از این واژه استفاده نموده است.
نَبْت: نبت و نبات مصدر هستند و نیز به هر چه از زمین روید اعم از درخت و علف، نبت و نبات گفته می‌شود.
مواردی از نبت در نهج البلاغه آمده است، امام علی (علیه‌السلام) به اصحابش فرموده: :
«قَدِ اصْطَلَحْتُمْ عَلَى الْغِلِّ فِيَما بَيْنَكُمْ، وَنَبَتَ الْمرْعَى عَلَى دِمَنِكُمْ...» «بر کینه قدیم و ثابت اتفاق کرده‌اید و چراگاه بر سرگین‌هایتان روئیده است.»
(شرح‌های خطبه:
) «نبت» در اینجا فعل ماضی و به معنی روئیدن است. رجوع شود به «دمن».
درباره علم فرموده:
«فَبَادِرُوا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِ تَصْوِيحِ نَبْتِهِ...» «مبادرت کنید به علم قبل از خشک شدن گیاه آن، که دیگر نتوانید آن‌را زنده کنید.»
(شرح‌های خطبه:
) «تصویح» به معنی خشک شدن و خشک کردن است.
مَبنِت اسم مکان به معنی محل نبت و روئیدن است. حضرت علی (علیه‌السلام) درباره رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرموده:
«مُسْتَقَرُّهُ خَيْرُ مُسْتَقَرٍّ، وَمَنْبِتُهُ أَشْرَفُ مَنْبِت،..» (قرارگاه او بهترين قرارگاه، و محلّ پرورشش شريف‌ترين محل‌ها بود...)
(شرح‌های خطبه:
) مراد خانواده آن حضرت از
بنی‌هاشم است، جمله «منابت الشیح...» در «شیح» گذشت.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «نبت»، ج۲، ص۱۰۰۶.
