گزارش خطا
برای مشاهده معنا و شرح هر کلمه، بر روی آن کلیک کنید.
سياسية ، تاريخية ، علمية ، اجتماعية
وَ مِنْ خُطْبَة لَهُ (عَلَيْهِ‌السَّلامُ)
از خطبه های آن حضرت است
وَ قَدْ تَواتَرَتْ عَلَيْهِ الْأَخْبارُ بِاسْتيلاءِ اَصْحابِ مُعاوِيَةَ عَلَى الْبِلادِ، وَ قَدِمَ عَلَيْهِ عامِلاهُ عَلَى الْيَمَنِ وَ هُما عُبَيْدُ اللّهِ بْنُ عَبّاس وَ سَعيدُ بْنُ نَمْرانَ لَمّا غَلَبَ عَلَيْهِما بُسْرُ بْنُ اَبى اَرْطاةَ. فَقامَ (عَلَيْهِ‌السَّلامُ) عَلَى الْمِنْبَرِ ضَجِراً بِتَثاقُلِ اَصْحابِهِ عَنِ الْجِهادِ، وَ مُخالَفَتِهِمْ لَهُ فِى الرَّأْىِ، فَقالَ:
آن گاه که پی درپی به حضرت خبر رسید که ارتش معاویه به شهرها دست اندازی کرده اند، و دوعامل او در یمن عبیداللّه بن عباس و سعید بن نَمران پس از شکست از بُسر بن ارطاة به حضورش رسیدند، امام در حالی که از سنگینی یارانش از جهاد و مخالفتشان با رأی آن جناب آزرده خاطر بود به منبـر رفت و فرمود:
۱. أسباب هزيمة اهل الكوفة
«مَا هِيَ إِلَّا الْکُوفَةُ، أَقْبِضُهَا وَ أَبْسُطُهَا،»۱غیر از کوفه که اختیار قبض و بسطش در دست من است برایم نمانده.
«إِنْ لَمْ تَکُونِی إِلَّا أَنْتِ، تَهُبُّ أَعَاصِیرُکِ فَقبَّحَکِ اللهُ!»۲ای کوفه، اگر مرا جز تو نباشد در حالی که بادهای فتنه ات بوزد، خدایت زشت کند.
وَ تَمَثَّلَ بِقَوْلِ الشَّاعِر:و اینجا قول شاعر را مثال آورد: «لَعَمْرُ أَبِیکَ الْخَیْرِ يَا عَمْرُو إِنَّنِي ••• عَلَى وَضَر مِنْ ذَا الْإِنَاءِ قَلِیل»۳«سوگند به جان پدر خوبت ای عمرو که از این ظرف (حکومت) جز ته مانده ای اندک بهره ای برایم نیست»
ثمَّ قالَ (عَلَيْهِ‌السَّلاَمُ):سپس فرمود: «أُنْبِئْتُ بُسْراً قَدِ اطَّلَعَ الَْیمَنَ،»۴شنیده ام بُسر وارد یمن شده;
«وَ إِنِّي وَ اللهِ لشأَظُنُّ أَنَّ هؤُلاءِ الْقَوْمَ سَیُدَالُونَ مِنْكُمْ»۵سوگند به خدا می بینم که این قوم به زودی بر شما چیره شوند
«بِاجْتَِماعِهمْ عَلَى بَاطِلِهمْ،»۶به خاطر اجتماعی که آنان بر باطلشان دارند،
«وَ تَفَرُّقِکُمْ عَنْ حَقِّکُمْ،»۷و تفرقه ای که شما از حق دارید،
«وَ بِمَعْصِیَتِکُمْ إِمَامَکُمْ فِي الْحَقِّ،»۸و محض اینکه شما در راه حق به امام خود عاصی هستنید،
«وَ طَاعَتِهِمْ إِمَامَهُمْ فِي الْبَاطِلِ،»۹و آنان در راه باطل مطیع رهبر خویشند،
«وَ بِأَدَائِهِمُ الْأَمَانَةَ إِلَى صَاحِبِهِمْ وَ خِیَانَتِکُمْ،»۱۰و به علّت اینکه آنان امانت او را ادا می کنند و شما خیانت می‌ورزید،
«وَ بِصَلَاحِهِمْ فِي بِلَادِهِمْ وَ فَسادِکُمْ.»۱۱و به جهت اینکه آنان در شهرهای خود درستکارند و شما فاسد هستید.
«فَلَوِ ائْتَمَنْتُ أَحَدَکُمْ عَلَى قَعْبٍ»۱۲من اگر قدح چوبینی در اختیار شما بگذارم
«لَخَشِیْتُ أَنْ یَذْهَبَ بِعَلَاقَتِهِ.»۱۳می تـرسـم بنـد بی ارزش آن را ببـریـد.
۲. سحقاً للامّة الغادرة
«اللَّهُمَّ إِنِّي قَدْ مَلِلْتُهُمْ وَ مَلُّونِی،»۱۴الهی من از اینان ملول شده ام و آنان از من،
«وَ سَئِمْتُهُمْ وَ سَئِمُونِی،»۱۵من از اینان افسرده ام و آنان از من،
«فَأَبْدِلْنِی بِهِمْ خَیْراً مِنْهُمْ،»۱۶پس بهتر از اینان را به من عنایت کن،
«وَ أَبْدِلْهُمْ بِي شَرَّاً مِنِّي.»۱۷و به جای من شرّی را بر ایشان بگمار.
«اللَّهُمَّ مِثْ قُلُوبَهُمْ كَمَا یُمَاثُ الْمِلْحُ فِي الْمَاءِ.»۱۸خداوندا، دلشان را آب کن چون نمکی که در آب حلّ شود.
«أَمَا وَ اللهِ لَوَدِدْتُ أَنَّ لِي بِكُمْ أَلْفَ فَارِس مِنْ بَنِی فِرَاسِ بْنِ غَنْم.»۱۹به خدا قسم دوست دارم به جای شما هزار سوار از قبیله بنی فِراس بن غَنم داشتم.
«هُنَالِكَ ، لَوْ دَعَوْتَ ، أَتَاکَ مِنْهُمْ ••• فَوَارِسُ مِثْلُ أَرْمِیَةِ الْحَمِیمِ»۲۰«اگر آنان را دعوت می کردی چون ابرهای بارنده تابستان به سرعت به کمک تو می شتافتند»
ثُمَّ نَزَلَ (عَلَيْهِ‌السَّلامُ) مِنَ الْمِنْبَرِ. اَقُولُ: الْأَرْمِيَةُ جَمْعُ رَمِىٍّ وَ هُوَ السَّحابُ. وَ الْحَميمُ ههُنا وَقْتُ الصَّيْفِ. وَ اِنَّما خَصَّ الشّاعِرُ سَحابَ الصَّيْفِ بِالذِّكْرِ لِأَنَّهُ اَشَدُّ جُفُولاً، وَ اَسْرَعُ خُفُوفاً، لاَِنَّهُ لا ماءَ فيهِ. وَ اِنَّما يَكُونُ السَّحابُ ثَقيلَ السَّيْرِ لاِمْتِلائِهِ بِالْماءِ، وَ ذلِكَ لا يَكُونُ فِى الْأَكْثَرِ اِلاّ زَمانَ الشِّتاءِ. وَ اِنَّما اَرادَ الشّاعِرُ وَصْفَهُمْ بِالسُّرْعةِ اِذا دُعُوا، وَ الاِْغاثَةِ اِذَا اسْتُغيثُوا. وَ الدَّليلُ عَلى ذلِكَ قَوْلُهُ: «هُنالِكَ لَوْ دَعَوْتَ اَتــاكَ مِـنْـهُـمْ ....».
سپس از منبر فرود آمد. می گویم: «ارمیه» جمع «رمی‌ّ» به معنای ابر است. و «حمیم» در اینجا به معنای تابستان است. شاعر از ابر تابستانی یاد کرده چون سبکبار است و زودگذر، زیرا بارانی ندارد. ابر پر آب حرکتش کند است، و این بیشتر در زمستان است. شاعر سواران قبیله را به خاطر شتاب در پذیرفتن دعوت و یاری رساندن، به ابر تابستانی تشبیه کرده است. دلیلش آن است که گوید: «هُنالِكَ لَوْ دَعَوْتَ اَتــاكَ مِـنْـهُـمْ ....».
