ذهاب (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ذَهاب (به فتح ذال) از
واژگان نهج البلاغه به معنای رفتن است. از مشتقات آن در نهج البلاغه،
مَذْهَب (به فتح میم و سکون ذال و فتح هاء) است به معنای اعتقاداتى كه به طرف آنها مى‌روند يعنى عقيده پيدا مى‌كنند و جمع آن
مَذاهِب (به فتح میم و کسر هاء) است.
ذَهاب به معنای رفتن است. با
باب افعال و لفظ «باء» متعدى مى‌شود.
امام (صلوات‌الله‌علیه) در
حکمت ۲۱۸ فرموده:
«وَ مَنْ أَتى غَنِيَّاً فَتَوَاضَعَ لِغِنَاهُ ذَهَبَ ثُلُثَا دِينِهِ.» (كسى كه نزد ثروتمندى رود و به خاطر ثروتش در برابر او
تواضع كند دو سوّم دينش از دست رفته.)
(شرح‌های حکمت:
)
مَذْهَب اعتقاداتى است كه به طرف آنها مى‌روند يعنى عقيده پيدا مى‌كنند. اكثر استعمالش در
ادیان است، در مطلق آراء نيز به كار مى‌رود.
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره آدم
جاهل فرموده:
«لاَ يَحْسَبُ العِلْمَ في شيْء مِمَّا أَنْكَرَهُ، وَ لاَ يَرَى أَنَّ مِنْ وَرَاءِ مَا بَلَغَ منه مَذْهَباً لِغَيْرهِ.» يعنى «در آنچه انكار كرده علمى گمان نمى‌كند و در غير آنچه به آن رسيده است مذهبى و رأيى به غير خودش نمى‌بيند.»
(شرح‌های خطبه:
)
جمع آن مذاهب است. نظير:
«مَذَاهِبَ الْظَّلَمَة» يعنى «راه‌ها و آراء
ظالمان.»
(شرح‌های خطبه:
)
موارد زيادى از اين ماده در «
نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ذهاب»، ج۱، ص۴۱۸.
