صفحه ۶ قرآن کریم سوره بقره

(به ياد آور) هنگامى را كه پروردگارت به فرشتگان فرمود «من بر روى زمين، جانشينى [نماينده‌اى‌] قرار خواهم داد.» فرشتگان گفتند «(پروردگارا!) آيا كسى را در آن قرار مى‌دهى‌كه فساد و خونريزى كند؟! حال آنكه ما تسبيح و حمد تو را به جا مى‌آوريم، و تو را تقديس مى‌كنيم (و براى جانشينى شايسته‌تريم).» فرمود «من حقايقى را مى‌دانم كه شما نمى‌دانيد.»

و [به یاد آر] زمانی که پروردگارت به فرشتگان گفت من قراردهندۀ جانشینی [با استعدادهای ویژه] در زمین هستم، گفتند آیا موجودی را در زمین قرار می‌دهی که در آن به تبهکاری و فتنه‌انگیزی برخیزد، و دست به خون‌ریزی زند!؟ درحالی‌که تو را پیوسته همراه با سپاست به پاک‌بودن از هر عیب و نقصی می‌ستاییم و تقدیس می‌کنیم. خداوند فرمود من [از وجود این جانشین و مایه‌های کرامتش] اَسراری می‌دانم که شما به آن آگاه نیستید.

و چون پروردگار تو به فرشتگان گفت من در زمين جانشينى خواهم گماشت [فرشتگان] گفتند آيا در آن كسى را مى‌ گمارى كه در آن فساد انگيزد و خونها بريزد و حال آنكه ما با ستايش تو [تو را] تنزيه مى ‌كنيم و به تقديست مى ‌پردازيم فرمود من چيزى مى‌ دانم كه شما نمیدانید.

سپس، تمامى علم اسماء [علم اسرار آفرينش و نامگذارى موجودات‌] را به آدم آموخت. آنگاه آنها را به فرشتگان عرضه داشت و فرمود «اگر راست مى‌گوييد، و از آدم شايسته‌تر هستيد اسامى اينها را به من خبر دهيد!»

خداوند اسامی همۀ حقایق را به آدم آموخت، آن‌گاه هوّیت حقایق را به فرشتگان ارائه کرد و فرمود مرا از اسامی اینان خبر دهید اگر [در ادعای خود نسبت به پُرکردنِ خلأِ جانشین با حمد و تسبیح و تقدیس] راستگویید.

و [خدا] همه [معانى] نامها را به آدم آموخت‌ سپس آنها را بر فرشتگان عرضه نمود و فرمود اگر راست مى‌ گوييد از اسامى اينها به من خبر دهيد.

گفتند «منزّهى تو! ما جز آنچه به ما تعليم داده‌اى، نمى‌دانيم؛ زيرا تويى كه دانا و حكيمى.»

فرشتگان گفتند تو از هر عیب و نقصی پاک و منزّهی، ما را دانشی جز آنچه خودْ به ما آموخته‌ای نیست، مسلّماً تو بی‌نهایت دانا و حکیمی‌.

گفتند منزهى تو ما را جز آنچه [خود] به ما آموخته‌ اى هيچ دانشى نيست تويى داناى حكيم.

فرمود «اى آدم! آنان را از اسامى و اسرار اين موجودات آگاه كن.» هنگامى كه آدم آنان را آگاه كرد، خداوند فرمود «آيا به شما نگفتم كه من، غيب آسمان‌ها و زمين را مى‌دانم؟! و مى‌دانم آنچه را شما آشكار مى‌كنيد، و آنچه را پنهان مى‌داشتيد!»

خداوند گفت ای آدم! فرشتگان را از اسامی حقایق خبر ده! چون اسامی آن‌ها را به فرشتگان خبر داد، خدا فرمود آیا به شما نگفتم که من قطعاً غیب آسمان‌ها و زمین را می‌دانم، و به آنچه شما آشکارا انجام می‌دهید و به اعمالی که همواره پنهان می‌داشتید دانایم؟

فرمود اى آدم ايشان را از اسامى آنان خبر ده و چون [آدم] ايشان را از اسماءشان خبر داد فرمود آيا به شما نگفتم كه من نهفته آسمانها و زمين را مى‌ دانم و آنچه را آشكار مى ‌كنيد و آنچه را پنهان مى‌ داشتيد مى‌ دانم.

و ياد كن هنگامى را كه به فرشتگان گفتيم «براى آدم سجده و خضوع كنيد!» همگى سجده كردند؛ جز ابليس كه سرباز زد، و تكبّر ورزيد، و بخاطر نافرمانى و تكبّرش از كافران شد.

و [به یاد آر] زمانی که به فرشتگان گفتیم برای آدم سجده کنید، همۀ فرشتگان سجده کردند مگر ابلیس که [از فرمان حق] سرپیچی کرد، و تکبّر ورزید، و نهایتا از کافران شد‌.

و چون فرشتگان را فرموديم براى آدم سجده كنيد پس بجز ابليس كه سر باز زد و كبر ورزيد و از كافران شد [همه] به سجده درافتادند.

و گفتيم «اى آدم! تو با همسرت در بهشت سكونت كن؛ و از نعمت‌هاى آن، از هرجا مى‌خواهيد، در كمال فراوانى بخوريد؛ ولى نزديک اين درخت نشويد؛ كه از ستمكاران خواهيد شد.»

و گفتیم ای آدم! تو و همسرت در این بهشتِ معین [که باغی از باغ‌های بسیار آباد و پُر‌ نعمت دنیا بود] سکونت گیرید، و از هرجای آن که خواستید بی‌دغدغه و با آسایش بخورید، و به این درخت نزدیک نشوید؛ که اگر نزدیک شوید از ستمکاران [بر خود] خواهید شد‌.

و گفتيم اى آدم خود و همسرت در اين باغ سكونت گير[يد] و از هر كجاى آن خواهيد فراوان بخوريد و[لى] به اين درخت نزديک نشويد كه از ستمكاران خواهيد بود.

پس شيطان موجب لغزش آنها از بهشت شد؛ و آنان را از آنچه در آن بودند، بيرون كرد. و دراين هنگام به آنها گفتيم « (همگى از مقام خويش) فرود آييد! در حالى كه دشمن يكديگر خواهيد بود. و براى شما در زمين، تا مدّت معيّنى محل اقامت و وسيله بهره‌بردارى خواهد بود.»

پس شیطان هر دو را [از طریق حرص‌ زدن بر خوردنِ میوۀ آن درخت] از بهشت دور ساخت، و آنان را از آنچه در آن بودند [چه آن باغ پُر‌نعمت و چه مرتبۀ معنوی] بیرون کرد، گفتیم [ای آدم و حوا و ابلیس!] درحالی‌که دشمن یکدیگرید [و تا اَبد میان شما صلحی نخواهد بود، از این جایگاه] فرود آیید که برای شما در زمین قرارگاهی [جهت زندگی] ، و تا مدتی معین مایه بهره‌وری اندکی خواهد بود‌.

پس شيطان هر دو را از آن بلغزانيد و از آنچه در آن بودند ايشان را به درآورد و فرموديم فرود آييد شما دشمن همديگريد و براى شما در زمين قرارگاه و تا چندى برخوردارى خواهد بود.

سپس آدم از پروردگارش كلماتى دريافت داشت؛ و با آنها توبه كرد. و خداوند توبه او را پذيرفت؛ زيرا او توبه‌پذير و مهربان است.

پس آدم [بعد از دورشدن از بهشت و قرارگرفتن در زمین،] کلماتی را [چون کلمۀ استغفار و کیفیت توسل به اهل‌بیت (علیهم‌السلام) که راهی به‌سوی توبه بود] از پروردگارش دریافت کرد، نهایتاً پروردگار توبه‌اش را پذیرفت؛ زیرا او بسیار توبه‌پذیر و مهربان است.

سپس آدم از پروردگارش كلماتى را دريافت نمود و [خدا] بر او ببخشود آرى او[ست كه] توبه‌ پذير مهربان است.