• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

الف - به فتح الف و کسر لام (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: الف.

أَلِف‌ (به فتح الف و کسر لام) از واژگان قرآن کریم که یا ساکن است که به آن لینه گویند و یا متحرّک است که به آن همزه گویند و در سه حالت به کار می‌رود: نوعی به اول کلام داخل می‌شوند، که یا برای استخبار است، و یا برای مغلوب کردن مخاطب و غیر آن، و یا برای نفی و این همزه چون بر نفی داخل شود افاده اثبات می‌کند و بالعکس؛ و نوعی در وسط کلام می‌آیند عبارتند از، الف تثنیه و الف بعضی از جمع‌ها مثل مسلمان، مسلمات و مساکین‌؛ و نوعی که در آخر واقع می‌شوند عبارتند از، الف تانیث، مثل: حبلی و بیضاء، و الف ضمیر در تثنیه، و الف‌هائی که به آخر آیات داخل می‌شوند همچنان‌که در آخر ابیات می‌آیند، لیکن این الف‌ها معنائی ندارند و فقط برای اصلاح لفظ وارد می‌شوند.



أَلِف‌ الف، یا ساکن است که به آن لینه گویند و یا متحرّک است که به آن همزه گویند. راغب در مفردات گوید: به طور کلّی الف‌هائیکه (اعمّ از الف و همزه) برای اثبات معنائی می‌آیند سه نوعند: نوعی به اول کلام داخل می‌شوند و نوعی به وسط کلام و نوعی به آخر کلام.


نوعی که به اول کلام داخل می‌شود برای استخبار است، نظیر: (اَ تَجْعَلُ فِیها مَنْ یُفْسِدُ فِیها) (آيا كسى را در آن قرار مى‌دهى‌كه فساد و خونريزى كند؟!)؛ و برای مغلوب کردن مخاطب و غیر آن، مثل‌: (اَ هُمْ خَیْرٌ اَمْ قَوْمُ تُبَّعٍ) (آيا آنان بهترند يا قوم تُبَّع) و (اَ فَاِنْ مِتَّ فَهُمُ الْخالِدُونَ) (آيا اگر تو بميرى، آنان كه انتظار مرگ تو را مى‌كشند جاوید خواهند بود؟!)؛ و برای تسویه، نحو: (سَواءٌ عَلَیْنا اَ جَزِعْنا اَمْ صَبَرْنا) (ولى اكنون چه بى‌تابى كنيم و چه شکیبایی، تفاوتى براى ما ندارد؛ راه گريزى‌براى ما نيست)؛ و برای نفی، و این همزه چون بر نفی داخل شود افاده اثبات می‌کند و بالعکس، نحو: (اَ لَسْتُ بِرَبِّکُمْ‌) (آيا من پروردگار شما نيستم) و (اَ لَیْسَ اللَّهُ بِاَحْکَمِ الْحاکِمِینَ) (آيا خداوند بهترين حاكمان نيست؟!).
نوعی که در وسط می‌آیند عبارتند از، الف تثنیه و الف بعضی از جمع‌ها، مثل: مسلمان، مسلمات و مساکین‌.
نوعی که در آخر واقع می‌شوند عبارتند از، الف تانیث، مثل: حبلی و بیضاء؛ و الف ضمیر در تثنیه، مثل‌: (اذْهَبا اِلی‌ فِرْعَوْنَ) (به سوى فرعون برويد)؛ و الف‌هائی که به آخر آیات داخل می‌شوند همچنان‌که در آخر ابیات می‌آیند، مثل‌: (وَ تَظُنُّونَ بِاللَّهِ الظُّنُونَا) گمان‌های گوناگون بدى به خدا مى‌برديد) و (فَاَضَلُّونَا السَّبِیلَا) (و ما را گمراه ساختند)، لیکن این الف‌ها معنائی ندارند و فقط برای اصلاح لفظ وارد می‌شوند.


۱. قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۱، ص۹۳.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۱۰۴.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۱۳.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۱۰۴.    
۵. بقره/سوره۲، آیه۳۰.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۶.    
۷. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۱۱۵.    
۸. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱، ص۱۷۷.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۱۷۷.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱، ص۱۱۷.    
۱۱. دخان/سوره۴۴، آیه۳۷.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۹۷.    
۱۳. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۱۴۶.    
۱۴. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۲۲۲.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۱۰۰.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۲، ص۳۱۱.    
۱۷. انبیاء/سوره۲۱، آیه۳۴.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۲۴.    
۱۹. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۲۸۴.    
۲۰. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۴۰۱.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۶، ص۱۱۹.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۷، ص۷۴.    
۲۳. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۲۱.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۵۸.    
۲۵. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۴۵.    
۲۶. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۲، ص۶۱.    
۲۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۴۷۶.    
۲۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۱۲۰.    
۲۹. اعراف/سوره۷، آیه۱۷۲.    
۳۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۷۳.    
۳۱. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۳۰۷.    
۳۲. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۸، ص۴۰۱.    
۳۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۷۶۵.    
۳۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۰، ص۱۰۷.    
۳۵. تین/سوره۹۵، آیه۸.    
۳۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۹۷.    
۳۷. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۳۲۱.    
۳۸. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۵۴۲.    
۳۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۷۷۷.    
۴۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۱۷۱.    
۴۱. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۱۰۵.    
۴۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۱۰۵.    
۴۳. طه/سوره۲۰، آیه۴۳.    
۴۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۱۴.    
۴۵. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۱۵۴.    
۴۶. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۲۱۳.    
۴۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۱۹.    
۴۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۶، ص۲۹.    
۴۹. احزاب/سوره۳۳، آیه۱۰.    
۵۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۱۹.    
۵۱. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۲۸۵.    
۵۲. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۴۲۸.    
۵۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۵۳۲.    
۵۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۲۹.    
۵۵. احزاب/سوره۳۳، آیه۶۷.    
۵۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۲۷.    
۵۷. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۳۴۶.    
۵۸. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۵۲۱.    
۵۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۵۸۳.    
۶۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۱۸۴.    
۶۱. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۱۰۵.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "الف"، ج۱، ص۹۳.    






جعبه ابزار