(فَلَوْلَا کَانَتْ قَرْیَةٌ آمَنَتْ فَنَفَعَهَا إِیمَانُهَا إِلَّا قَوْمَ یُونُسَ لَمَّا آمَنُوا کَشَفْنَا عَنْهُمْ عَذَابَ الْخِزْیِ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَ مَتَّعْنَاهُمْ إِلَیٰ حِینٍ)۹۸چرا هیچ یک از شهرها و آبادیها ایمان نیاوردند تا ایمانشان سبب نجاتشان شود؟! مگر قوم یونس، هنگامى که آنها ایمان آوردند، عذاب رسواکننده را در زندگى دنیا از آنان برطرف ساختیم; و تا مدّت معیّنى
[سر آمدن اجلشان
] آنها را بهره مند ساختیم.
(وَ لَوْ شَاءَ رَبُّکَ لَآمَنَ مَن فِی الْأَرْضِ کُلُّهُمْ جَمِیعًا ۚ أَ فَأَنتَ تُکْرِهُ النَّاسَ حَتَّیٰ یَکُونُوا مُؤْمِنِینَ)۹۹و اگر پروردگار تو مى خواست، تمام کسانى که روى زمین هستند، همگى (به اجبار) ایمان مى آوردند; آیا تو مى خواهى مردم را مجبور سازى که ایمان بیاورند؟! (ایمان اجبارى چه سودى دارد؟!)
(وَ مَا کَانَ لِنَفْسٍ أَن تُؤْمِنَ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ ۚ وَ یَجْعَلُ الرِّجْسَ عَلَی الَّذِینَ لَا یَعْقِلُونَ)۱۰۰و هیچ کس نمى تواند ایمان بیاورد، جز به خواست خدا (و توفیق و یارى و هدایت او). و خداوند، پلیدى (کفر و گناه) را بر کسانى قرار مى دهد که نمى اندیشند.
(قُلِ انظُرُوا مَاذَا فِی السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ ۚ وَ مَا تُغْنِی الْآیَاتُ وَ النُّذُرُ عَن قَوْمٍ لَّا یُؤْمِنُونَ)۱۰۱بگو: «نگاه کنید چه چیز (از آیات عظمت خدا) در آسمانها و زمین است؟» امّا این آیات و انذارها براى کسانى که (بخاطر لجاجت) ایمان نمى آورند مفید نخواهد بود.
(فَهَلْ یَنتَظِرُونَ إِلَّا مِثْلَ أَیَّامِ الَّذِینَ خَلَوْا مِن قَبْلِهِمْ ۚ قُلْ فَانتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُم مِّنَ الْمُنتَظِرِینَ)۱۰۲آیا آنها (چیزى) جز همانند روزهاى (مجازات) پیشینیان را انتظار مى کشند؟! بگو: «شما انتظار بکشید،من نیز با شما انتظار مى کشم!»
(ثُمَّ نُنَجِّی رُسُلَنَا وَ الَّذِینَ آمَنُوا ۚ کَذَٰلِکَ حَقًّا عَلَیْنَا نُنجِ الْمُؤْمِنِینَ)۱۰۳سپس (هنگام نزول بلا و مجازات،) پیامبران خود و کسانى را که (به آنان) ایمان مى آوردند، نجات مى دادیم و همین گونه، بر ما لازم است که مؤمنان (به تو) را (نیز) نجات بخشیم.
(قُلْ یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِن کُنتُمْ فِی شَکٍّ مِّن دِینِی فَلَا أَعْبُدُ الَّذِینَ تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ وَ لَٰکِنْ أَعْبُدُ اللَّهَ الَّذِی یَتَوَفَّاکُمْ ۖ وَ أُمِرْتُ أَنْ أَکُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ)۱۰۴بگو: «اى مردم! اگر در آیین من شک دارید، من کسانى را که جز خدا مى پرستید، نمى پرستم; تنها خداوندى را پرستش مى کنم که شما را مى میراند; و من مأمورم که از مؤمنان باشم.
(وَ أَنْ أَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفًا وَ لَا تَکُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِکِینَ)۱۰۵و (به من دستور داده شده که:) روى خود را با اخلاص به آیین الهى متوجّه ساز; و از مشرکان مباش!
(وَ لَا تَدْعُ مِن دُونِ اللَّهِ مَا لَا یَنفَعُکَ وَ لَا یَضُرُّکَ ۖ فَإِن فَعَلْتَ فَإِنَّکَ إِذًا مِّنَ الظَّالِمِینَ)۱۰۶و جز خدا، چیزى را که نه سودى به تو مى رساند و نه زیانى، مخوان (و پرستش مکن)! که اگر چنین کنى، از ستمکاران خواهى بود.
