• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

إِنْذار (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دیگر کاربردها: نذر (ابهام‌زدایی).


إِنْذار (به کسر همزه و سکون نون)، نَذْر (به فتح نون و سکون ذال) و نُذْر (به ضم نون و سکون ذال) از واژگان قرآن کریم به معنای دانستن و حذر کردن است.
مشتقات إِنْذار که در آیات قرآن آمده عبارتند از:
نُذُر (به ضم نون و ذال) به معنای انذار؛
مُنْذِر (به ضم میم و سکون نون) به معنای انذارکننده؛
نَذیر (به فتح نون) به معنای انذارکننده است.


نَذِر به معنای دانستن و حذر کردن است.
در قاموس گوید: «نَذِرَ بالشّی‌ء: عَلِمَه فحَذَرَه» انْذَار به معنی اعلام است با تخویف «اَنْذَرَهُ‌ بالامر اِنْذَاراً: اعلمه و حذَّره و خوَّفه»
ناگفته نماند: ما بین نذر به معنای فوق و نذر به معنای نذر کردن که پیش از این گفته شد فرقی پیدا نکردیم مگر آن‌که فعل این از باب علم یعلم و فعل آن از باب ضرب یضرب و نصر ینصر آید.


به مواردی از إِنْذار که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - اَنْذَرَ (آیه ۲۱ سوره احقاف)

(وَ اذْکُرْ اَخا عادٍ اِذْ اَنْذَرَ قَوْمَهُ‌ بِالْاَحْقافِ‌)
«برادر عاد (هود (علیه‌السّلام)) را یاد کن که قوم خویش را در سرزمین احقاف انذار کرد و ترساند»
که اگر به راه خدا نیایند عذاب خداوندی در دنیا و آخرت در کمین آن‌هاست لذا گفته‌اند: انذار تخویف است از مخوفی که زمان آن وسیع است تا از آن احتراز شود و اگر زمانش وسیع نباشد آن‌را اشعار گویند.


۲.۲ - نُذُرِ (آیه ۱۸ سوره قمر)

(فَکَیْفَ کانَ عَذابِی وَ نُذُرِ)
«چطور بود عذاب من و انذار من»
نُذُر مصدر است به معنی انذار.
در اقرب الموارد تصریح کرده که آن مصدر غیر قیاسی است.
در مجمع آن را اسم مصدر گفته که در مقام مصدر واقع شود.


۲.۳ - بِالنُّذُرِ (آیه ۲۳ سوره قمر)

(کَذَّبَتْ ثَمُودُ بِالنُّذُرِ)
«قوم ثمود انذار کنندگان را تکذیب کردند»
ولی بیشتر جمع نذیر آمده است.


۲.۴ - نَذِیرٌ (آیه ۵۶ سوره نجم)

(نَذِیرٌ مِنَ‌ النُّذُرِ الْاُولی‌)
(اين پيامبر بيم دهنده‌اى از زمره بيم‌دهندگان پيشين است)
هذا اشاره است به قرآن یا به حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و در صورت اوّل مراد از نذر کتاب‌های گذشته انبیاء است.


۲.۵ - مُنْذِرٌ (آیه ۷ سوره رعد)

(اِنَّما اَنْتَ‌ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ‌ هادٍ)
(تو فقط بيم‌ دهنده‌اى؛ و براى هر گروهى هدايت‌كننده‌اى است؛ و اين‌ها همه بهانه است)
مُنْذِر به معنای انذار کننده است.


۲.۶ - مُنْذِرُونَ‌ (آیه ۲۰۸ سوره شعراء)

(وَ ما اَهْلَکْنا مِنْ قَرْیَةٍ اِلَّا لَها مُنْذِرُونَ‌)
(ما اهل هيچ شهر و ديارى را هلاک نكرديم مگر اين‌كه بيم دهندگانى از پیامبران الهی داشتند.)
نَذیر به معنای انذار کننده است. این لفظ در قرآن مجید فقط درباره پیامبران آمده و گاهی توام با لفظ «بشیر» است مگر در آیه‌ (هذا نَذِیرٌ...) که گذشت و گفتیم ممکن است وصف قرآن باشد.


۲.۷ - نَذِیرِ (آیه ۱۹ سوره مائده)

(فَقَدْ جاءَکُمْ بَشِیرٌ وَ نَذِیرٌ)
(هم اكنون، پيامبر بشارت دهنده و بيم دهنده، به سوى شما آمد.)
نَذِیر اسم مصدر نیز آمده به معنی انذار چنان‌که در اقرب الموارد تصریح کرده است.


۲.۸ - نَذِیرِ (آیه ۱۷ سوره ملک)

(فَسَتَعْلَمُونَ کَیْفَ‌ نَذِیرِ)
«زود می‌دانید انذار من چگونه از روی واقع است.»


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۷، ص۴۱.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۷۹۷.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۴۹۰.    
۴. فیروز آبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج۲، ص۱۴۰.    
۵. احقاف/سوره۴۶، آیه۲۱.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۳۲۰.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۲۱۰.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۱۰.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۱۳۶.    
۱۰. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۷۹۷.    
۱۱. قمر/سوره۵۴، آیه۱۸.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۱۱۴.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۷۰.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۲۹.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۸۷.    
۱۶. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۳۷۹.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۹، ص۲۸۵.    
۱۸. قمر/سوره۵۴، آیه۲۳.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۱۲۹.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۷۹.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۳۵.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۸۹.    
۲۳. نجم/سوره۵۳، آیه۵۶.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۲۸.    
۲۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۸۱.    
۲۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۵۱.    
۲۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۴۲۲.    
۲۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۷۷.    
۲۹. رعد/سوره۱۳، آیه۷.    
۳۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۵۰.    
۳۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۱، ص۴۱۵.    
۳۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۱، ص۳۰۴.    
۳۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۲۰.    
۳۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۴۲۷.    
۳۵. شعراء/سوره۲۶، آیه۲۰۸.    
۳۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۷۶.    
۳۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۴۵۹.    
۳۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۳۲۴.    
۳۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۸، ص۶۳.    
۴۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۳۲۱.    
۴۱. نجم/سوره۵۳، آیه۵۶.    
۴۲. مائده/سوره۵، آیه۱۹.    
۴۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۱۱.    
۴۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۵، ص۴۱۳.    
۴۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۵، ص۲۵۳.    
۴۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۶، ص۲۶۳.    
۴۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۲۷۴.    
۴۸. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۳۷۹.    
۴۹. ملک/سوره۶۷، آیه۱۷.    
۵۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۶۰۰.    
۵۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۳۵۸.    
۵۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۵، ص۱۸۷.    
۵۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۴۹۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «نَذِر»، ج۷، ص۴۱.    






جعبه ابزار