(أَمْ تَحْسَبُ أَنَّ أَکْثَرَهُمْ یَسْمَعُونَ أَوْ یَعْقِلُونَ ۚ إِنْ هُمْ إِلَّا کَالْأَنْعَامِ ۖ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِیلًا )۴۴آیا گمان مى برى بیشتر آنان مى شنوند یا مى فهمند؟! آنان فقط همچون چهارپایانند، بلکه گمراهترند.
(أَ لَمْ تَرَ إِلَیٰ رَبِّکَ کَیْفَ مَدَّ الظِّلَّ وَ لَوْ شَاءَ لَجَعَلَهُ سَاکِنًا ثُمَّ جَعَلْنَا الشَّمْسَ عَلَیْهِ دَلِیلًا )۴۵آیا ندیدى چگونه پروردگارت سایه را گسترده ساخت؟! و اگر مى خواست آن را ساکن قرار مى داد; سپس خورشید را دلیلى بر آن قرار دادیم.
(ثُمَّ قَبَضْنَاهُ إِلَیْنَا قَبْضًا یَسِیرًا )۴۶سپس آن را آهسته جمع مى کنیم (و نظام حیات بخش سایه و آفتاب را حاکم مى سازیم).
(وَ هُوَ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ اللَّیْلَ لِبَاسًا وَ النَّوْمَ سُبَاتًا وَ جَعَلَ النَّهَارَ نُشُورًا )۴۷او کسى است که شب را براى شما پوشش قرار داد، و خواب را مایه استراحت، و روز را وسیله حیات (و حرکت).
(وَ هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ الرِّیَاحَ بُشْرًا بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهِ ۚ وَ أَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً طَهُورًا )۴۸او کسى است که بادها را بشارتگرانى پیش از (باران) رحمتش فرستاد، و از آسمان آبى پاک کننده نازل کردیم،
(مفردات
قرآن)
(لِّنُحْیِیَ بِهِ بَلْدَةً مَّیْتًا وَ نُسْقِیَهُ مِمَّا خَلَقْنَا أَنْعَامًا وَ أَنَاسِیَّ کَثِیرًا )۴۹تا بوسیله آن، سرزمین مرده اى را
زنده کنیم;و آن را به مخلوقاتى که آفریده ایم ـ چهار پایان و انسانهاى بسیار ـ بنوشانیم.
(وَ لَقَدْ صَرَّفْنَاهُ بَیْنَهُمْ لِیَذَّکَّرُوا فَأَبَیٰ أَکْثَرُ النَّاسِ إِلَّا کُفُورًا )۵۰ما این آیات را بصورتهاى گوناگون براى آنان بیان کردیم تا متذکّر شوند، ولى بیشتر مردم از هر کارى جز انکار و کفر ابا دارند.
(وَ لَوْ شِئْنَا لَبَعَثْنَا فِی کُلِّ قَرْیَةٍ نَّذِیرًا )۵۱و اگر مى خواستیم، در هر شهر و دیارى بیم دهنده اى بر مى انگیختیم (ولى این کار لزومى نداشت.)
(فَلَا تُطِعِ الْکَافِرِینَ وَ جَاهِدْهُم بِهِ جِهَادًا کَبِیرًا )۵۲بنابراین از کافران اطاعت مکن، و بوسیله
قرآن با آنان مبارزه و جهاد بزرگى بنما.
(وَ هُوَ الَّذِی مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ هَٰذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ وَ هَٰذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَ جَعَلَ بَیْنَهُمَا بَرْزَخًا وَ حِجْرًا مَّحْجُورًا )۵۳او کسى است که دو دریا را در کنار هم قرارداد; این گوارا و شیرین، و آن شور و تلخ; و در میان آنها برزخى قرار داد (تا با هم مخلوط نشوند گویى هر یک به دیگرى مى گوید:) دور باش و نزدیک نیا!
(وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْمَاءِ بَشَرًا فَجَعَلَهُ نَسَبًا وَ صِهْرًا ۗ وَ کَانَ رَبُّکَ قَدِیرًا )۵۴او کسى است که از آب، انسانى را آفرید; سپس او را (داراى) نسب و سبب قرار داد(و نسل او را از این دو طریق گسترش داد); و پروردگار تو همواره توانا بوده است.
(وَ یَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ مَا لَا یَنفَعُهُمْ وَ لَا یَضُرُّهُمْ ۗ وَ کَانَ الْکَافِرُ عَلَیٰ رَبِّهِ ظَهِیرًا)۵۵وآنان جز خدا چیزهایى را مى پرستند که نه به آنان سودى مى رساند و نه زیانى; و کافران همیشه در برابر پروردگارشان (در طریق کفر) پشتیبان یکدیگرند.
