اَذَیٰ (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَذَیٰ (به فتح الف) از
واژگان قرآن کریم به معنای ناخوشایند و ناپسند است.
اَذَیٰ به معنای ناخوشایند و ناپسند است.
گوییم: فلانی مرا اذیت کرد یعنی درباره من کار ناپسندی انجام داد.
در
قاموس هست:
«الْاَذِیَّةُ و الْاَذَی و هی المکروه» در
اقرب الموارد آمده
«اَذَی یَاْذِی اَذاً و اَذَاةً: وصل الیه المکروه. الاسم الْاِذیَّةُ».
اَذَی
مصدر و اسم هر دو استعمال شده است.
در
الفائق بعد از نقل
حدیث «الْاِیمَانُ نَیِّفٌ وَ سَبْعُونَ دَرَجَةً اَدْنَاهَا اِمَاطَةُ الْاَذَی عَنِ الطَّرِیقِ» گويد: مراد از أذى خار و سنگ و هر چيزى است كه در راه‌ها سبب آزار می‌گردد فعل ثلاثى اذى از باب علم يعلم و مزيدش از باب افعال و غيره آمده است نظير
آیه ۵۳ سوره احزاب .
به مواردی از
اَذَیٰ که در
قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِکُمْ بِالْمَنِّ وَ الْاَذی) «صدقات خود را با منت گذاردن و کار ناپسند
باطل نکنید»
(وَ ما کانَ لَکُمْ اَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ) «شما را نرسد که
رسول خدا را اذیت کنید.»
مراد از أذى خار و سنگ و هر چيزى است كه در راه‌ها سبب آزار می‌گردد.
بنابر آن‌چه گذشت معنی
آیه چنین می‌شود: «و تو را از
خون حیض می‌پرسند بگو: آن چیز پلید و ناپسندی است از زنان در زمان حیض کناره کنید (مقاربت نکنید.)»
این در صورتی است که محیض اول را خون حیض و دوم را
اسم زمان بگیریم چنان‌که در «حیض» خواهد آمد
در مجمع «
اَذًی» را از
قتاده و
سدّی،
قذر و
نجس نقل فرموده است.
و به قولی: آن اذیت و زحمتی است برای زنان.
در
تفسیر المیزان ذیل آیه فوق فرماید: اذی به معنی
ضرر نیست گرچه بعضی گفته‌اند زیرا نمی‌شود با
نفع مقابل کرد و گفت: نفع و اذی چنان‌که گفته می‌شود: نفع و
ضرر. پس معنی آن چیز ناپسند و یا آزار است و
گاهی به وجهی
بر ضرر منطبق می‌شود.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «اذی»، ج۱، ص۵۸.
