• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اَذَیٰ (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





اَذَیٰ (به فتح الف) از واژگان قرآن کریم به معنای ناخوشایند و ناپسند است.



اَذَیٰ به معنای ناخوشایند و ناپسند است.
گوییم: فلانی مرا اذیت کرد یعنی درباره من کار ناپسندی انجام داد.
در قاموس هست: «الْاَذِیَّةُ و الْاَذَی‌ و هی المکروه»
در اقرب الموارد آمده «اَذَی‌ یَاْذِی‌ اَذاً و اَذَاةً: وصل الیه المکروه. الاسم‌ الْاِذیَّةُ».
اَذَی مصدر و اسم هر دو استعمال شده است.
در الفائق بعد از نقل حدیث‌ «الْاِیمَانُ نَیِّفٌ وَ سَبْعُونَ دَرَجَةً اَدْنَاهَا اِمَاطَةُ الْاَذَی‌ عَنِ الطَّرِیقِ» گويد: مراد از أذى خار و سنگ و هر چيزى است كه در راه‌ها سبب آزار می‌گردد فعل ثلاثى اذى از باب علم يعلم و مزيدش از باب افعال و غيره آمده است نظير آیه ۵۳ سوره احزاب .


به مواردی از اَذَیٰ که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - الْاَذی‌ (آیه ۲۶۴ سوره بقره)

(لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِکُمْ بِالْمَنِّ وَ الْاَذی‌)
«صدقات خود را با منت گذاردن و کار ناپسند باطل نکنید»


۲.۲ - تُؤْذُوا (آیه ۵۳ سوره احزاب)

(وَ ما کانَ لَکُمْ اَنْ‌ تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ)
«شما را نرسد که رسول خدا را اذیت کنید.»
مراد از أذى خار و سنگ و هر چيزى است كه در راه‌ها سبب آزار می‌گردد.


۲.۳ - اَذیً‌ (آیه ۲۲۲ سوره بقره)

(یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْمَحِیضِ قُلْ هُوَ اَذیً‌ فَاعْتَزِلُوا النِّساءَ فِی الْمَحِیضِ)
بنابر آن‌چه گذشت معنی آیه‌ چنین می‌شود: «و تو را از خون حیض می‌پرسند بگو: آن چیز پلید و ناپسندی است از زنان در زمان حیض کناره کنید (مقاربت نکنید.)»
این در صورتی است که محیض اول را خون حیض و دوم را اسم زمان بگیریم چنان‌که در «حیض» خواهد آمد در مجمع «اَذًی» را از قتاده و سدّی، قذر و نجس نقل فرموده است. و به قولی: آن اذیت و زحمتی است برای زنان.
در تفسیر المیزان ذیل آیه فوق فرماید: اذی به معنی ضرر نیست گرچه بعضی گفته‌اند زیرا نمی‌شود با نفع مقابل کرد و گفت: نفع و اذی چنان‌که گفته می‌شود: نفع و ضرر. پس معنی آن چیز ناپسند و یا آزار است و گاهی به وجهی بر ضرر منطبق می‌شود.



۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۱، ص۵۸.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۱۵.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۲۴.    
۴. فیروزآبادی، مجدالدین، القاموس المحیط، ج۱، ص۱۲۵۸.    
۵. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۱، ص۴۹.    
۶. احزاب/سوره۳۳، آیه۵۳.    
۷. زمخشری، جارالله، الفائق، ج۱، ص۳۲.    
۸. بقره/سوره۲، آیه۲۶۴.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲، ص۵۹۷.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲، ص۳۸۹.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۳، ص۱۴۴.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۱۸۴.    
۱۳. احزاب/سوره۳۳، آیه۵۳.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۵۰۶.    
۱۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۳۳۷.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۱۶۳.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۱۷۷.    
۱۸. زمخشری، جارالله، الفائق، ج۱، ص۳۲.    
۱۹. بقره/سوره۲، آیه۲۲۲.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲، ص۳۱۱.    
۲۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲، ص۲۰۷.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۳۰۷.    
۲۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۸۶.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۸۶.    
۲۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲، ص۲۰۷.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «اذی»، ج۱، ص۵۸.    






جعبه ابزار