• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اَذَیٰ (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





اَذَیٰ (به فتح الف) از مفردات نهج البلاغه، به معنای ناپسند و ناخوشایند.
امام علی (علیه‌السلام) در مواردی نظیر: نصیحت کردن برادرش عقیل بن ابی طالب، آزار ندادن زنان در صحنه‌ نبرد، از این واژه استفاده نموده است.



اَذَیٰ در اصل به معنی ناخوشایند و ناپسند است.
مانند: «اَلاَذِّیَِة وَ الاَذَی هِیَ المَکروه» فلانی مرا اذیّت کرد، یعنی دربارۀ من کار ناپسندی انجام داد.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - الاَذَى - خطبه ۲۲۳ (خطاب به عقیل)

امام علی (صلوات‌الله‌علیه) خطاب به عقیل فرموده:
«أَتَئِنُّ مِنَ الاَذَى وَ لا أَئِنُّ مِنْ لَظىً.»
«آیا ناله می‌کنی از این اذیت ولی من ناله نکنم از شعلۀ خالص آتش‌؟.»

۲.۲ - بِأَذىً - نامه ۱۴ (آزار ندادن زنان)

و در رابطه با زنان به لشکریان فرماید:
«لا تَهيجوا النِّساءَ بِأَذىً وَ إِنْ شَتَمْنَ أَعْراضَكُمْ وَ سَبَبْنَ أُمَراءَكُمْ.»
«زنان را با اذیت کردن به هیجان نیاورید هر چند که عرض شما را دشنام دهند و فرمانده‌هانتان را فحش گویند.»


مواردی از این مادّه در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است.


۱. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ج۱، ص۱۵.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۲۴.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۵۵۴، خطبه ۲۲۳.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۲۴۴، خطبه ۲۱۹.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۴۷، خطبه ۲۲۴.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۴۳، خطبه۲۲۴.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۵۵.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۵۷.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۸، ص۴۰۷.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۲۹۳.    
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۲۴۵.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۹۹، نامه ۱۴.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۱۶، نامه ۱۴.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۷۳، نامه ۱۴.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۸۳، نامه ۱۴.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۵۶.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۵۸.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۹، ص۱۸۴.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۱۶۵.    
۲۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۲۲۸.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «اذی»، ص۳۶.    






جعبه ابزار