حدیث شریف، قسمتی از پاسخ امام مهدی (علیهالسّلام) به سؤالهای محمّدبن عبداللّه حمیری است. حضرت، در این کلام، به اهمیّت یکی از مستحبات، یعنی سجدهی شکر اشاره میکند و بعداز آن به دعا و تسبیح بعدازفرایض پرداخته، فضیلت آن را مانند فضیلت فریضه بر نوافل میداند و نیز اصل سجده و قرار دادن پیشانی بر خاک را در اجر و ثواب به منزلهی دعا و تسبیح میداند.
از بررسی آیات و احادیث به دست میآید که همهی واجبات و یا همهی مستحبات، در یک سطح و اندازه نیستند؛ مثلاً اهمیّت نماز، در میان واجبات، از همه بیش تر است؛ زیرا، قبولی اعمال، به قبول شدن نماز بستگی دارد.
در میان مستحبات (برابر این حدیث) اهمیّت سجدهی شکر، از همهی مستحبات بیش تر است. شاید علّت، این باشد که سجدهی شکر، کلید افزایش و تداوم نعمت است؛ یعنی هر گاه انسان با دیدن و یا رسیدن به نعمتی، شکر گزارد، آن نعمت تداوم مییابد و نعمتهای دیگر نیز نازل میگردند. این نکته در قرآن به صراحت آمده است: «لَئِنْ شَکَرْتُمْ لاََزیدَنَّکُمْ؛
حضرت (علیهالسّلام) در این حدیث به چند نکته اشاره میفرماید: سجدهی شکر، زمان و مکان خاصّی ندارد، ولی با توجّه به این حدیث، بهترین زمان برای این کار بعدازنمازهای واجب و نوافل است.
سجده کمال انسان و نهایت خضوع در برابر خداوند متعال است، در این هنگام است که انسان خود را نمیبیند و تمام عظمت و بزرگی را از آن خداوند میداند؛ لذا این حالت، بهترین حالت برای بنده است، خصوصاً هنگامی که توام با ذکر و شکرگزاری لفظی و قلبی باشد.
حضرت (علیهالسّلام) با بیان این که سجده، دعا و تسبیح است، میفهماند که خود سجده هم یک نوع تسبیح و دعاست و همان گونه که ذکرِ پس ازنماز، مطلوب است، سجده کردن هم کاری مستحب است؛ زیرا غایت و هدفازدعا و تسبیح، خضوع و خشوع و تذلّل برای خداوند متعال است، و شکّی نیست که این غایت، در سجده، به نحو اتمّ و اکمل است.