اَذَیٰ (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَذَیٰ (به فتح الف) یکی از
واژگان قرآن کریم به معنای ناخوشایند و ناپسند است.
اَذَیٰ به معنای ناخوشایند و ناپسند است.
(لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِکُمْ بِالْمَنِّ وَ الْاَذی) (صدقات خود را با منت گذاردن و کار ناپسند
باطل نکنید (
گوئیم: فلانی مرا اذیت کرد یعنی درباره من کار ناپسندی انجام داد در
قاموس هست:
«الْاَذِیَّةُ و الْاَذَی و هی المکروه» در
اقرب الموارد آمده
«اَذَی یَاْذِی اَذاً و اَذَاةً: وصل الیه المکروه. الاسم الْاِذیَّةُ».
اَذَی
مصدر و اسم هر دو استعمال شده است در
الفائق بعد از نقل
حدیث «الْاِیمَانُ نَیِّفٌ وَ سَبْعُونَ دَرَجَةً اَدْنَاهَا اِمَاطَةُ الْاَذَی عَنِ الطَّرِیقِ» گوید: مراد از اذی خار و
سنگ و هر چیزی است که در راه‌ها سبب آزار می‌گردد فعل ثلاثی اذی از باب علم یعلم و مزیدش از
باب افعال و غیره آمده است نظیر
(وَ ما کانَ لَکُمْ اَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ) (شما را نرسد که
رسول خدا را اذیت کنید).
بنابر آن‌چه گذشت معنی
آیه (یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْمَحِیضِ قُلْ هُوَ اَذیً فَاعْتَزِلُوا النِّساءَ فِی الْمَحِیضِ) چنین می‌شود (و تو را از
خون حیض می‌پرسند بگو: آن چیز پلید و ناپسندی است از زنان در زمان حیض کناره کنید (مقاربت نکنید)) و این در صورتی است که محیض اول را خون حیض و دوم را
اسم زمان بگیریم چنان‌که در «حیض» خواهد آمد
در مجمع «
(اَذًی)» را از
قتاده و
سدّی،
قذر و
نجس نقل فرموده است. و به قولی: آن اذیت و زحمتی است برای زنان.
در
تفسیر المیزان ذیل آیه فوق فرماید: اذی به معنی
ضرر نیست گرچه بعضی گفته‌اند زیرا نمی‌شود با
نفع مقابل کرد و گفت: نفع و اذی چنان‌که گفته می‌شود: نفع و ضرر. پس معنی آن چیز ناپسند و یا آزار است و گاهی به وجهی بر ضرر منطبق می‌شود.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «اذی»، ج۱، ص۵۸.
