• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

صورت (فقه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مقالات مرتبط: وجه (مفردات‌قرآن)، وَجْه (لغات‌قرآن)، وجه (مفردات‌نهج‌البلاغه)، وجه (مقالات مرتبط)، صور - به ضم صاد (مقالات مرتبط).


صورت، چهره شکل و هیئت پدیده‌ها است. از صورت به معنای اول دربابهای طهارت ، صلات ، حج ، نکاح ، کفّارات ، اطعمه و اشربه ، حدود و دیات سخن گفته‌اند.


صورت از اعضای وضو و تیمّم و شستن آن در وضو به عنوان اولین عضو از اعضای وضو، واجب است. حد واجب شستن در طول، از رستنگاه موی سر تا انتهای چانه و از عرض، حدّ فاصل بین انگشت وسطی و ابهام است که از بالا به پایین شسته می‌شود و عکس آن صحیح نیست
[۱] جواهر الکلام، ج۲، ص۱۳۷-۱۳۸.    
مستحب است شستن صورت با دست راست باشد.
[۲] مستند الشیعة، ج۲، ص۱۶۳.    

از واجبات تیمّم، مسح پیشانی و دو طرف آن از محل رویش مو تا ابروها و بنابر مشهور، قسمت بالای بینی است.
[۳] جواهر الکلام، ج۵، ص۱۷۳.    
[۴] جواهر الکلام، ج۵، ص۱۹۴-۲۰۰.    


برگرداندن عمدی صورت از قبله به پشت در نمازِ واجب بنابر قول مشهور موجب بطلان نماز می‌شود. انحراف صورت به سمت راست یا چپ در صورتی که به حد فاحش نرسد موجب بطلان نماز نمی‌گردد، گرچه مکروه است.
[۵] مهذب الاحکام، ج۷، ص۱۷۳-۱۷۴.
[۶] مستند الشیعة، ج۷، ص۵۶.    

در نماز پوشاندن صورت بر زن واجب نیست؛ بلکه مستحب است صورت او باز باشد.
[۷] وسائل الشیعة، ج۴، ص۴۲۱.    


از محرّمات احرام برای زن پوشاندن صورت است؛ از این رو، بنابر قول مشهور، پوشاندن صورت با نقاب در صورتی که با آن تماس پیدا کند بر زن محرم حرام است. البته اسدال برای او اشکال ندارد.
[۸] الحدائق الناضرة، ج۱۵، ص۱۲۹-۱۳۲.    
[۹] جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۸۹-۳۹۲.    

پوشاندن صورت برای مرد محرم بنابر قول مشهور جایز است و کفّاره ندارد. از برخی قدما قول به حرمت نقل شده است.
[۱۰] مستند الشیعة، ج۱۲، ص۲۱.    
[۱۱] جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۸۷.    

برخی نیز به رغم قول به جواز قائل به لزوم کفاره شده‌اند.
[۱۲] تهذیب الاحکام، ج۵، ص۳۰۸.    

زدن به صورت چارپا مکروه است.
[۱۳] وسائل الشیعة، ج۱۱، ص۴۸۲.    


نگاه کردن مرد به صورت زن نامحرم و بالعکس با قصد لذت و ریبه حرام و بدون آن اختلاف است. برخی آن را مطلقا حرام و برخی مطلقا جایز و بعضی بار نخست را مکروه و تکرار آن را حرام دانسته‌اند.
[۱۴] جواهر الکلام، ج۲۹، ص۶۳-۶۵.    
البته دختر نابالغ و نیز پیرزنی که در مظان شهوت و لذت بردن قرار ندارند از حکم حرمت استثنا شده‌اند.
[۱۵] مستند الشیعة، ج۱۶، ص۳۹.    
[۱۶] جواهر الکلام، ج۲۹، ص۶۸.    

نگاه کردن مرد به چهره و دستهای زنی که قصد ازدواج با او را دارد، حتی به تصریح برخی با بیم فتنه و حصول لذت جایز است.
[۱۷] مستند الشیعة، ج۱۶، ص۳۹-۴۱.    
آیا برای زن نیز نگاه کردن به چهره مردی که قصد ازدواج با او را دارد جایز است یا نه؟ مسئله محل اختلاف است.
[۱۸] مفاتیح الشرائع، ج۲، ص۳۷۴.
[۱۹] مستند الشیعة، ج۱۶، ص۴۶.    
[۲۰] جواهر الکلام، ج۲۹، ص۷۵-۸۲.    

نگاه کردن مرد به صورت کنیزی که قصد خرید او را دارد جایز است.
[۲۱] مسالک الافهام، ج۷، ص۴۸-۴۹.    
در اینکه پوشاندن صورت از نامحرم بر زن واجب است یا نه، اختلاف می‌باشد.

خراشیدن صورت در مصیبت بر زن حرام و موجب ثبوت کفّاره یمین است.
[۲۲] جواهر الکلام، ج۳۳، ص۱۸۶.    


از آداب غذا خوردن ، شستن دستها پس از غذا و کشیدن آنها به صورت و ابروها پیش از خشک کردن است.
[۲۳] مستند الشیعة، ج۱۵، ص۲۴۱.    
[۲۴] جواهر الکلام، ج۳۶، ص۴۵۰.    


صورت از اعضایی است که هنگام اجرای حد باید از ضربه‌زدن به آنها خود‌داری شود.
[۲۵] جواهر الکلام، ج۴۱، ص۳۶۱.    

در جنایت بر صورت، چنانچه التیام یافته، اما اثرش بر چهره باقی مانده و موجب زشتی آن شده باشد، دیه ثابت و دیه آن پنجاه دینار است.
[۲۶] جواهر الکلام، ج۴۳، ص۳۴۴.    
[۲۷] مهذب الاحکام، ج۲۹، ص۲۰۳.

وارد کردن خراش به بدن دیگری موجب ثبوت دیه است و دیه آن در سر و صورت، در فرض خون نیامدن بنابر قول مشهور، یک شتر و در فرض خون آلود شدن، دو شتر است
[۲۸] جواهر الکلام، ج۴۳، ص۳۱۷.    
[۲۹] جواهر الکلام، ج۴۳، ص۳۲۰-۳۲۲.    
و چنانچه جنایت موجب سرخ یا کبود و یا سیاه شدن چهره گردد، دیه آن به ترتیب، یک دینار و نصف، سه دینار و بنابر قول اکثر فقها شش دینار می‌باشد.
[۳۰] جواهر الکلام، ج۴۳، ص۳۴۶-۳۴۷.    

دیه سایر جراحتهای وارد شده بر صورت، همان دیه آسیبهای وارد شده بر سر می‌باشد.

۱. ↑ جواهر الکلام، ج۲، ص۱۳۷-۱۳۸.    
۲. ↑ مستند الشیعة، ج۲، ص۱۶۳.    
۳. ↑ جواهر الکلام، ج۵، ص۱۷۳.    
۴. ↑ جواهر الکلام، ج۵، ص۱۹۴-۲۰۰.    
۵. ↑ مهذب الاحکام، ج۷، ص۱۷۳-۱۷۴.
۶. ↑ مستند الشیعة، ج۷، ص۵۶.    
۷. ↑ وسائل الشیعة، ج۴، ص۴۲۱.    
۸. ↑ الحدائق الناضرة، ج۱۵، ص۱۲۹-۱۳۲.    
۹. ↑ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۸۹-۳۹۲.    
۱۰. ↑ مستند الشیعة، ج۱۲، ص۲۱.    
۱۱. ↑ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۸۷.    
۱۲. ↑ تهذیب الاحکام، ج۵، ص۳۰۸.    
۱۳. ↑ وسائل الشیعة، ج۱۱، ص۴۸۲.    
۱۴. ↑ جواهر الکلام، ج۲۹، ص۶۳-۶۵.    
۱۵. ↑ مستند الشیعة، ج۱۶، ص۳۹.    
۱۶. ↑ جواهر الکلام، ج۲۹، ص۶۸.    
۱۷. ↑ مستند الشیعة، ج۱۶، ص۳۹-۴۱.    
۱۸. ↑ مفاتیح الشرائع، ج۲، ص۳۷۴.
۱۹. ↑ مستند الشیعة، ج۱۶، ص۴۶.    
۲۰. ↑ جواهر الکلام، ج۲۹، ص۷۵-۸۲.    
۲۱. ↑ مسالک الافهام، ج۷، ص۴۸-۴۹.    
۲۲. ↑ جواهر الکلام، ج۳۳، ص۱۸۶.    
۲۳. ↑ مستند الشیعة، ج۱۵، ص۲۴۱.    
۲۴. ↑ جواهر الکلام، ج۳۶، ص۴۵۰.    
۲۵. ↑ جواهر الکلام، ج۴۱، ص۳۶۱.    
۲۶. ↑ جواهر الکلام، ج۴۳، ص۳۴۴.    
۲۷. ↑ مهذب الاحکام، ج۲۹، ص۲۰۳.
۲۸. ↑ جواهر الکلام، ج۴۳، ص۳۱۷.    
۲۹. ↑ جواهر الکلام، ج۴۳، ص۳۲۰-۳۲۲.    
۳۰. ↑ جواهر الکلام، ج۴۳، ص۳۴۶-۳۴۷.    


فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۱۱۰، برگرفته از مقاله صورت.    


رده‌های این صفحه : احکام نگاه | حج | فقه | قبله | محرمات احرام | نماز | وضو
جعبه ابزار