هیم (مفرداتقرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
هیْم (به کسر هاء و سکون یاء) و
هُیام (به ضم هاء و فتح یاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای کسی است که از روی
عشق و مانند آن راه برود بیآنکه مقصود خودش را بداند.
این کلمه تنها دو بار در
کلام الله مجید آمده است.
مشتقات
هیْم که در
آیات قرآن آمده عبارتند از:
یَهِیمُونَ (به فتح یاء و کسر هاء) به معنای بیخودانه؛
الْهِیمِ (به کسر هاء و سکون یاء) به معنای عطش؛
هَیماء (به فتح هاء و سکون یاء و فتح میم) به معنای شتر تشنه است.
هیْم و
هُیام مصدر و به معنای کسی است که از روی عشق و مانند آن راه برود بیآنکه مقصود خودش را بداند.
عبارت
مصباح چنین است:
«هَامَ یَهِیمُ: خرج علی وجهه لا یدری این یتوجّه» اقرب الموارد نیز چنین گفته به اضافه
«من العشق و غیره» این سخن درباره شاعران و خیالبافان کلیت دارد و این اشخاص نوعا در
مدح و
ذم و ثنا و قدح بیراهه و بی خودانه میروند، به قول آن کس که میگفت: شاعر مانند آدم دیوانه است که با خودش حرف میزند.
می و معشوق خیالی عمده محرّک
شاعر است وقتی میبینی در عرش اعلی قدم میزند و گاهی در حضیض بیهدفی گام بر میدارد.
به مواردی از
هیْم و
هُیام که در قرآن به کار رفته است، اشاره میشود:
(اَ لَمْ تَرَ اَنَّهُمْ فِی کُلِّ وادٍ یَهِیمُونَ) «آیا نمیبینی در هر وادی ای بیخودانه راه میروند.»
در واقع قرآن مجید با لفظ
(یَهِیمُونَ) واقعیّت را آفتابی کرده است.
(فَشارِبُونَ عَلَیْهِ مِنَ الْحَمِیمِ- فَشارِبُونَ شُرْبَ الْهِیمِ) (و روى آن از آب سوزان مىنوشيد. و همچون شتران مبتلا به بيمارى عطش، از آن مىآشاميد!)
هَیام (به فتح هاء و یاء) به معنی عطش نیز آمده است،
«هَامَ هَیَاماً: عطش» به شخص شدید العطش هیمان و هائم گویند.
هیْم (به کسر هاء و سکون یاء) جمع "اهیم" و مؤنّث آن
هَیماء (به فتح هاء و سکون یاء و فتح میم) است و آن شتر تشنه را گویند که از آب سیر نمیشود البتّه در اثر عروض مرض عطش.
این کلمه تنها دو بار در
قرآن مجید آمده است.
•
قرشی بنابی، علیاکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «هیم»، ج۷، ص۱۷۳.