مستند تحریر الوسیلة (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
« مستند تحرير الوسيلة» اثر آية الله شهيد
سید مصطفی خمینی به
زبان عربی در دو جلد در ابواب مختلف فقهيه نگارش درآمده و بههمت مؤسسه تنظيم و نشر آثار
امام خمینی منتشر شده است. در پايان هر جلد فهرستى تفصيلى از مباحث كتاب ارائه و در پاورقى نيز منابع مورد استفاده مؤلف معرفى شده است.
علامۀ مجاهد، شهيد آيت الله
سید مصطفی خمینی فرزند بزرگوار رهبر كبير انقلاب حضرت
امام خمینی قدس سره در سال۱۳۰۹هجرى شمسى در شهر مقدس
قم و در خانواده‌اى اهل
علم و شريف و بزرگ به دنيا آمد. سید مصطفی شش سال در مدارس جديد به فراگيرى علوم ابتدايى پرداخت. سپس تحصيل در
حوزۀ علمیّۀ قم را آغاز كرد و در ۱۷ سالگى به درخواست پدرش ملبس به لباس مقدس روحانيت شد.وى در علوم ادبيات به سرعت پيش رفت و در آن علم صاحب نظر شد. نظريات او در برابر بزرگان ادبيات را مى‌توان در كتاب ارزشمندش به نام«
تفسیر القرآن الکریم » مشاهده نمود.پس از آن، شروع به فراگيرى علوم ديگر حوزه مانند:
فقه ،
اصول ،
رجال ،
حدیث ،
فلسفه و
عرفان كرد و در مدت كوتاهى در همۀ آنها به مراتب عالى رسيد.
در ۳۳ سالگی درس خارج اصول خود را در حوزۀ علميّۀ قم آغاز كرد و پس از تبعید دورۀ دوم درس خارج اصول خود را در حوزۀ علميّۀ
نجف اشرف آغاز نمود. آيت الله سيد مصطفى خمينى در آن درس به بحث مفصل و عميق مباحث اصولى و نقد و بررسى آراء و نظريات محققين پرداخت و نظريات و تحقيقات نو و استوار خود را مطرح ساخت كه همگى دلالت بر مقام و منزلت علمى آن شهيد بزرگوار داشت.علاوه بر آن، وى درس خارج فقه و تفسيرى نيز آغاز نمود كه در عمق و گستردگى و ارزش مباحث، مورد توجه علما و محققين بزرگ حوزۀ علميّۀ نجف قرار گرفت. در مقام آيت الله سيد مصطفى خمينى همين بس كه حضرت امام خمينى دربارۀ او مى‌فرمايد:« مصطفى اميد آيندۀ
اسلام بود.»
نگارنده قصد دارد مستندات فقهى كتاب تحرير الوسيله‌ى
امام خمینی را كه يك كتاب فتوايى است و در آن مستندات فقهى فتاوى ذكر نشده است را ارائه نمايد.
چينش مطالب بر اساس موضوعات تحرير الوسيلة است و از كتاب طهارت شروع شده و به كتاب نكاح ختم مى گردد. شيوه نگارنده استدلالى است و متن اصلى
تحریر الوسیله را در بالا و توضيحات خود را در پايين صفحه ارائه كرده است.
در جلد اول مباحث مربوط به ابواب
طهارت ،
صلاة( نماز)،
صوم،
مكاسب و متاجر
ذكر شده و مستندات و ادله شرعى آنها نيز معرفى گرديده است.
در بحث مربوط به طهارت ابتدا
احکام آب‌ها بيان شده و سپس احكام اقسام آب‌ها
اعم از
آب مطلق ،
آب مضاف،
آب مشكوك،
آب نجس شده،
آب جاری و متصل به جارى،
آب راکد ، آب قليل مشكوك به نجاست و كيفيت تطهير آن،
آب کر و احكام نجاست و طهارت آن،
آب باران و كيفيت
ازاله نجاست از بدن و لباس و ظروف توسط انواع آب‌ها مورد بحث قرار گرفته است.
در مباحث مربوط به
نماز ، احكام
قبله ،
احکام خلل در نماز ، اركان نماز،
حکم آوردن زياده و نقصان در نماز و ساير فروعات فقهى مربوط به نماز ارائه گرديده است.
در كتاب صوم احكام و فروعات فقهى مربوط به نيت
روزه ،
روزه یوم‌الشک ( روزى كه معلوم نيست آخر
ماه شعبان است يا اول
ماه رمضان ) و احكام
رؤیت هلال ، واجبات روزه به ويژه واجبات مربوط به امساك و
مبطلات روزه و احكام
کفاره روزه به صورت مفصل بيان شده است.
در كتاب
مکاسب و متاجر ابتدا احكام مربوط به كسب‌هاى
حرام مانند حرمت كسب
اعیان نجسه ، مانند: مدفوع حيوان حرام گوشت،
منی ،
خون ،
مردار ،
شراب ،
سگ ،
خوک و آب انگور
مسکر و
کافر بيان شده و موارد جواز كسب برخى از اشياى نجس كه منفعت عقلايى دارند و يا قابليت طهارت دارند، ذكر شده است.
حرمت
بیع آلات و ابزار حرام،
حرمت تصويرگرى اشياء روح‌دار،
حرمت
غنا و مصداق
موسیقی حرام،
حرمت كمك كردن به كارهاى گناه، حرمت كمك و يارى رساندن به ظالمين،
حرمت حفظ
کتب ضلال ،
حرمت تعليم
سحر و كسب از راه سحر و جادو، حرمت
کهانت و
ستاره‌شناسی و كسب از طريق آن،
حرمت
غش در معامله ،
حرمت اخذ
اجرت براى انجام واجبات
و بيان برخى از كسب‌هاى
مستحب و
مکروه و وجوب ياد گرفتن
آداب و احكام تجارت، حرمت
احتکار و قبول
ولایت فرد ستمگر و حكم اراضى مربوط به
انفال از ديگر موضوعاتى است كه در جلد اول اين مجموعه بيان شده است.
در جلد دوم و در ادامه مباحث كتاب‌البيع، ابتدا احكام بيع اعم از معتبر بودن
ایجاب و
قبول در
عقد بيع و احكام ايجاب و قبول،
صحت معامله كردن به صورت معاطات و بدون خواندن
صیغه و عقد، و جريان داشتن
معاطات در ساير معاملات و ساير احكام خريد و فروش بيان شده است.
در ادامه، احكام مربوط به خيارات مانند
خیار مجلس ،
خیار حیوان ،
خیار شرط ،
خیار غبن ،
خیار تأخیر ،
خیار رؤیت ،
خیار عیب و ساير احكام و فروع خيارات مانند مسقطات خيار ارائه گرديده
و در پايان نيز احكام مربوط به
نکاح و فروع آن به صورت مبسوط تبيين شده است.
مستند تحریر الوسیلة نویسنده:آیة الله سید مصطفی خمینی
نرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
