غُدُوّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غُدُوِّ (به ضم غین و دال)
غُدْوه (به ضم غین و سکون دال) و
غَداة (به فتح غین) از
واژگان نهج البلاغه به معنای بامداد یا از اول
طلوع فجر تا طلوع
آفتاب است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در «
نهج‌البلاغه» به‌کار رفته است، مانند:
• غَد (به فتح غین) به معنای فردا خواه فردای حقیقی باشد یا به معنای زمان آینده.
حضرت علی (علیه‌السلام) در ملامت یاران و زاهد نمایان و ... از این واژه استفاده نموده است.
غُدُوِّ،
غُدْوه و
غَداة به معنای بامداد، یا از اول طلوع فجر تا طلوع آفتاب «غدوّ» جمع غدوه و غدوات جمع غداة است.
غَد به معنای فردا است خواه فردای حقیقی باشد یا به معنای زمان آینده.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در
ملامت یاران فرموده است:
«أُقَوِّمُكُمْ غُدْوَةً، وَ تَرْجِعونَ إِلَيَّ عَشِيَّةً، كَظَهْرِ الْحَنِيَّةِ، عَجَزَ الْمُقَوِّمُ، وَ أَعْضَلَ الْمُقَوَّمُ.» «بامدادان شما را راست می‌کنم، شامگاهان چون کمان خمیده پشت، به سویم می‌آیید، راست کننده ناتوان شد و راست شونده خسته گردید.»
یعنی اصلاح شما ناشدنی است.
«مغدی» مصدر میمی است یعنی رفتن در بامداد «
مراح» رفتن در
شام.
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره زاهد نمایان فرموده است:
«فَتَحَلَّى بِاسْمِ القَناعَةِ، وَ تَزَيَّنَ بِلِباسِ أَهْلِ الزَّهادَةِ، وَ لَيْسَ مِنْ ذلِكَ في مَراح وَ لا مَغْدىً.» یعنی «در
زهد نبوده است نه در شب رفتن و نه در روز رفتن.»
و آن
کنایه از «نبودن» است.
موارد زیادی از این ماده در «نهج‌البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «غدو»، ج۲، ص۷۷۶.
