• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عَطَل (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





عَطَل (به فتح عین و طاء) از واژگان قرآن کریم به معنای خالى شدن است.



عَطَل عطالت به معنى خالى شدن است.
در اقرب الموارد آمده: «عَطِلَ‌ الرَّجُلُ مِنَ الْمالِ وَ الْأَدَبِ: خَلَا»
تعطيل: فارغ و خالى كردن «عَطَّلَ‌ الشَّيْ‌ءَ: فَرَّغَهُ وَ أَخْلاهُ»
در صحاح و قاموس آمده:«التَّعْطِيلُ‌: «التَّفْريغُ» و نيز در صحاح گويد: «عَطِلَتِ‌ الْمَرْئَةُ و تَعَطَّلَتْ‌» يعنى «گردن زن از گردنبند خالى ماند».


به مواردی از عَطَل که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - عُطِّلَتْ‌ (آیه ۴ سوره تکویر)

(وَ إِذَا الْعِشارُ عُطِّلَتْ‌)
«آن‌گاه كه حامله‌ها خالى ماند.»
چنان‌كه در «عشر» گذشت‌.


۲.۲ - مُعَطَّلَةٍ (آیه ۴۵ سوره حج)

(وَ بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ وَ قَصْرٍ مَشِيدٍ)
يعنى: «اى بسا چاه متروک كه آب بر ندارد و اى بسا قصر مرتفع يا گچ‌كارى شده كه از سكنه‌ خالى است.»


به موردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۳.۱ - خطبه ۱۸۲

امام علی (صلوات‌الله‌علیه) فرموده‌: «وَ أَصْبَحَتِ الدِّيَارُ مِنْهُ خَالِيَةً وَ الْمَسَاكِنُ‌ مُعَطَّلَةً»
«خانه‌ها از سلیمان فارغ و مساكن از وى خالى ماند».


از اين ماده فقط دو لفظ فوق در قرآن مجید آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۱۶.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۵۷۲.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۵، ص۴۲۴.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۳، ص۵۷۹.    
۵. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۳، ص۵۷۹.    
۶. جوهری، ابونصر، الصحاح، ج۵، ص۱۷۶۷.    
۷. فیروزآبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج۴، ص۱۷.    
۸. تکویر/سوره۸۱، آیه۴.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۳۴۹.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۱۳.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۳۲۷.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۷۳.    
۱۳. حج/سوره۲۲، آیه۴۵.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۵۴۸.    
۱۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۳۸۸.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۶، ص۲۲۳.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۱۴۱.    
۱۸. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۰۹، خطبه ۱۸۲.    
۱۹. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۲۸، خطبه ۱۷۰.    
۲۰. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۶۳، خطبه ۱۸۲.    
۲۱. تکویر/سوره۸۱، آیه۴.    
۲۲. حج/سوره۲۲، آیه۴۵.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «عطل»، ج۵، ص۱۶.    






جعبه ابزار