عَصَوا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عَصَوا:
(ذلِکَ بِما عَصَوْا وَ کانوا یَعْتَدونَ) عَصَوا: در اصل از مصدر
«عصیان» به معنی «نافرمانی و
گناه کردن» است،
چنان که در آیه ۷
سوره حجرات می‌خوانیم:
(... وَ کَرَّهَ اِلَیْکُمُ الْکُفْرَ وَ الْفُسوقَ وَ الْعِصْیانَ... ) «(و
خداوند)
کفر و
فسق و گناه (نافرمانی) را منفور شما قرار داده است...»
در این
آیه بعضی «فسوق» را اشاره به «
گناهان کبیره» می‌دانند، در حالی که «عصیان» را اعم دانسته‌اند، ولی این تفاوت دلیلی ندارد.
همچنین در آیه ۹
سوره مجادله به واژه «معصیة» بر می‌خوریم، در آنجا آمده است:
(فَلا تَتَناجَوْا بِالْاِثْمِ وَ الْعُدْوانِ وَ مَعْصیَةِ الرَّسولِ... ) «... به گناه و تعدی و
معصیت رسول خدا نجوی نکنید...»
در این آیه، تفاوت میان «اثم» و «
عدوان» و «معصیة
الرسول» از این نظر است که اثم شامل گناهانی می‌شود که جنبه فردی دارد (مانند
شرب خمر) و عدوان، ناظر به اموری است که موجب تعدی بر
حقوق دیگران است و اما «معصیة
الرسول» مربوط به فرمان‌هایی است که شخص پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به عنوان رئیس
حکومت اسلامی در زمینه
مصالح جامعه
مسلمین صادر می‌کند.
این آیه درباره
یهود و
منافقان است که با هم نجوی می‌کردند و هدفشان
آزار مؤمنان پاکدل بود که نفس این عمل زشت و
حرام است.
به موردی از کاربرد
عَصَوا در
قرآن، اشاره می‌شود:
(لُعِنَ الَّذینَ کَفَرواْ مِن بَنی اِسْرائیلَ عَلَی لِسانِ دَاوودَ وَ عیسَی ابْنِ مَرْیَمَ ذَلِک بِما عَصَوا وَّ کَانواْ یَعْتَدونَ) (کافران
بنی‌اسرائیل، بر زبان
داود و
عیسی بن مریم،
لعن و نفرین شدند. این به خاطر آن بود که نافرمانی کرده و
تجاوز می‌نمودند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
این آیه و آیه بعد،
رسول اللَّه (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را خبر می‌دهند به اینکه آنان که از
اهل کتاب کفر ورزیدند، به زبان انبیای خود لعنت شدند، در عین حال
تعریض به همان‌ها هم هست که این لعنت بی جهت نبوده بلکه در اثر نافرمانی و تجاوزشان بوده است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «عَصَوا»، ج۳، ص۱۸۹-۱۹۰.
