حکم حجاب (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
واژه
حجاب در
لغت به معنای پرده، حاجب و چیزی است که میان دو چیز حایل و فاصله می شود
و در
اصطلاح عبارت است از پوشش خاصی که
سر،
گردن، برآمدگی‌های اندام
زن و
زیور آلات او را می‌پوشاند.
واژه
حجاب هفت بار در
قرآن کریم آمده است و معناى کلمه در این هفت مورد، چیزى است که از هر جهت مانع دیده شدن چیز دیگر شود.
چنان که در این
آیه (فقال انی احببت حب الخیر عن ذکر ربی حتی توارت بالحجاب)
ابن اثیر گوید: مقصود از حجاب،
افق است
و بعض مفسران گویند: مقصود پنهان شدن
آفتاب است.
و نیز در این آیه (فاتخذت من دونهم حجابا فارسلنا الیها روحنا فتمثل لها بشرا سویا)
که گفته‌اند مقصود از حجاب، دیوار است.
و نیز در این آیه که درباره زنان
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است؛ (و اذا سالتموهن متاعا فاسئلوهن من وراء حجاب)
که مقصود پوششی است مانع از دیده شدن آنان چون پرده.
و می‌توان حجاب را در این آیه نیز چیزی محسوس گرفت که مانع دیدن شود؛ (و بینهما حجاب و علی الاعراف رجال)
چنان که در این آیه (و ماکان لبشر ان یکلمه الله الا وحیا او من وراء حجاب)
که چون دیدن باری تعالی با دیده حسی ممکن نیست، مجازا از آن به مکالمه از پشت پرده تعبیر شده است. و یا این آیه (و من بیننا و بینک حجاب فاعمل اننا عاملون)
که گفته‌اند مقصود مخالفت
کافران با پیمبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است و یا مخالفت با او در
دین. و یا در این آیه (و اذا قرات
القرآن جعلنا بینک و بین الذین لایؤمنون بالآخرة حجابا مستورا)
که مقصود از حجـاب، درنیـافتن کـافران است معنــای
قرآن را. چنان که می‌بینیم، در این آیه‌ها حجاب به معنای پرده یا چیزی است که مانع دیدن شود. اما آن
حکم شرعی که منظور ماست، ضمن آیه‌هایی دیگر و با تعبیری جز کلمه حجاب آمده است؛ تعبیری نهایت
بلیغ . زیرا چنان که نوشتیم، حجاب مانع دیدن است. آیه ۵۳
سوره احزاب که مسلمانان را می‌فرماید: (اگر چیزی از
زنان پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) خواستید، از آن سوی پرده بخواهید)
دستوری است که زنان پیغمبر را نبینند و آنان از هر جهت از دیده پوشیده مانند، چنان که جسم‌شان هم دیده نشود، در صورتی که از حجاب برای زنان مقصود آن نیست که قطر جسم آنان نیز پوشیده ماند. بدین جهت دستور پوشش زن را در دیگر آیه‌ها چنین می‌خوانیم؛ «یا ایها النبی قل لازواجک و بناتک و نساء المؤمنین یدنین علیهن من جلابیبهن؛
ای پیغمبر به زنان و دخترانت و زنان مؤمنان بگو تا جلباب‌های خود را نزدیک آرند.» و نیز این آیه «ولایبدین زینتهن الا ما ظهر منها و لیضربن بخمرهن علی جیوبهن؛
و آشکار مکنند
زینت خود را جز آنچه پدید است از آن، و بزنند خمارهای خود را بر جیب‌های خویش.»
حکم شرعی حجاب بر اساس موارد متفاوت است؛ در مواردی رعایت حجاب و حفظ پوشش واجب و در مواردی نیز رعایت حجاب واجب نیست.
بر اساس
آیات قرآن، رعایت حجاب و پوشش بر زنان مؤمن و آزاده
واجب است.
زنان
مؤمن، موظف به رعایت پوشش و حفظ خود از
نامحرم:
•«... واذا سالتموهن متـعـا فسـلوهن من وراء حجاب ذلکم اطهر لقلوبکم وقلوبهن...
اى كسانى كه ایمان آورده‌اید، به خانه‌هاى پیامبر وارد نشوید مگر آنكه براى (خوردن) طعامى به شما
اذن داده شود بى‌آنكه (زودتر رفته) منتظر وقت رسیدن آن باشید- و لكن آن گاه كه دعوت شدید وارد شوید و چون غذا خوردید پراكنده گردید- و بى‌آنكه (پس از خوردن) سرگرم صحبت شوید، زیرا آن (رفتار شما) پیامبر را مى‌رنجاند و از شما
شرم مى‌كند (و چیزى نمى‌گوید) ولى خداوند از بیان حق (و وظایف شما) شرم نمى‌كند، و چون متاعى (از وسایل زندگى) از آنان (
زنان پیامبر) خواستید از پشت پرده بخواهید، كه آن پاكیزه‌تر است براى دل‌هاى شما و دل‌هاى آنان. و شما را نرسد و جایز نباشد كه پیامبر را
اذیت و آزار رسانید و نه هرگز همسران او را پس از او به همسرى گیرید، مسلّما آن (كار) نزد خداوند بس بزرگ است.»گرچه آیه، مربوط به همسران پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) است، ولی آنان خصوصیتی ندارند و شامل همه زنان می‌شود.
لزوم حجاب و پوشش مناسب بر زنان آزاده، جهت تمایز از
کنیزان :
•«یـایها النبی قل لازوجک وبناتک ونساء المؤمنین یدنین علیهن من جلـبیبهن ذلک ادنی ان یعرفن فلایؤذین...
اى پیامبر، به همسران و
دخترانت و زن‌هاى مؤمنان بگو روسرى‌ها و چادرهاى خود را بر خویش بیفكنند (كه گردن و سینه و بازوان و ساق‌ها پوشیده شود) این (كار) نزدیك‌تر است به آنكه (به حجاب و
عفت) شناخته شوند تا مورد تعرض و آزار (فاجران) قرار نگیرند؛ و خداوند همواره آمرزنده و مهربان است.»مقصود از «ذلک ادنی ان یعرفن» این رعایت حجاب و پوشش محل زینت‌ها برای آنها نزدیک تر (و بهتر) است که با عنوان زنان آزاده شناخته شوند نه به صورت کنیزان.
رعایت حدود حجاب و پوشش بر زنان سالخورده و ناامید از زناشویی و کنیزان واجب نیست.
اجتناب از
آرایش و
خودنمایی، شرط
جواز حجاب نداشتن زنان سالخورده و ناامید از
زناشویی:
•«والقوعد من النساء الـتی لایرجون نکاحـا فلیس علیهن جناح ان یضعن ثیابهن غیر متبرجـت بزینة...
و زنان بازنشسته (از
حیض و باردارى) كه (طبعا) طمع همسرى (میل آمیزش جنسى) ندارند، بر آنها گناهى نیست در اینكه لباس‌هاى خود را بر
زمین نهند در صورتى كه نشان‌دهنده زیور و آرایش نباشند، و عفّت ورزیدن آنها برایشان بهتر است، و خداوند شنوا و داناست.»
عدم
وجوب حجاب بر کنیزان، همانند زنان آزاد:
•«یـایها النبی قل لازوجک وبناتک ونساء المؤمنین یدنین علیهن من جلـبیبهن ذلک ادنی ان یعرفن فلایؤذین وکان الله غفورا رحیمـا
اى پیامبر، به همسران و دخترانت و زن‌هاى مؤمنان بگو روسرى‌ها و چادرهاى خود را بر خویش بیفكنند (كه گردن و سینه و بازوان و ساق‌ها پوشیده شود) این (كار) نزدیك‌تر است به آنكه (به حجاب و عفت) شناخته شوند تا مورد تعرض و آزار (
فاجران) قرار نگیرند؛ و خداوند همواره
آمرزنده و مهربان است.»نساء المؤمنین انصراف به زنان آزاده مؤمن دارد.
سر و سینه، پاها و زینت‌های آنها مواضعی از اندام زنان مومن هستند، که باید با به شکل مناسبی پوشیده شوند؛ در ضمن پوشاندن عورت هم بر مردان و هم بر زنان واجب است.
وجوب پوشاندن
عورت از دیگران:
•«قل للمؤمنین... ویحفظوا فروجهم ذلک ازکی لهم...
به مردان با ایمان بگو كه چشمان خود را (از آنچه دیدنش
حرام است مانند عورت دیگران و بدن
زن اجنبی) فرو بندند، و عورت‌هاى خود را (از اینكه در معرض دید قرار گیرد) حفظ كنند، این براى آنها پاكیزه‌تر است. همانا خداوند از آنچه انجام مى‌دهند آگاه است.»
•«وقل للمؤمنـت... ویحفظن فروجهن...
و به زنان با ایمان بگو كه چشمان خود را (از نگاه به عورت غیر و بدن
مرد اجنبی) فرو بندند و عورت‌هاى خود را (تمام بدن را غیر از صورت و دستها، از اینكه در معرض دید اجنبى قرار گیرد) حفظ كنند، و زیور و زینت خود و جاهاى آن را (مانند، گردن، سینه، موهاى
سر، بازوان و ساق‌هاى
پا) آشكار نسازند، جز آنچه (بر حسب
ضرورت عرفی) پیداست...»
وجوب پوشش
زینت بر زنان، به جز
زینت‌های ظاهری:
•«وقل للمؤمنـت یغضضن من ابصـرهن ویحفظن فروجهن ولا یبدین زینتهن الا ما ظهر منها ولیضربن بخمرهن علی جیوبهن ولا یبدین زینتهن الا لبعولتهن او ءابائهن او ءاباء بعولتهن او ابنائهن او ابناء بعولتهن او اخونهن او بنی اخونهن او بنی اخوتهن اونسائهن او ما ملکت‌ایمـنهن او التـبعین غیر اولی الاربة من الرجال او الطفل الذین لم یظهروا علی عورت النساء ولایضربن بارجلهن لیعلم ما یخفین من زینتهن...
و به زنان با ایمان بگو كه
چشمان خود را (از نگاه به عورت غیر و بدن مرد اجنبى) فرو بندند و عورت‌هاى خود را (تمام بدن را غیر از صورت و دستها، از اینكه در معرض دید اجنبى قرار گیرد) حفظ كنند، و زیور و زینت خود و جاهاى آن را (مانند، گردن، سینه، موهاى سر، بازوان و ساق‌هاى پا) آشكار نسازند، جز آنچه (بر حسب
ضرورت عرفی ) پیداست (مانند لباس‌هاى رو و صورت و دستها)، و باید روسرى‌هاى خود را بر روى گریبان‌ها بزنند (تا گردن و سینه پوشانده شود)، و زیور (و جاهاى زیور) را بر كسى آشكار نسازند جز بر
شوهرانشان یا پدرانشان یا پدران
شوهرانشان یا پسرانشان یا پسران
شوهرانشان یا برادران‌شان یا پسران برادران‌شان یا پسران خواهران‌شان یا زن‌هاى همجنس خودشان یا برده‌هاى ملكى‌شان یا مردان
عقب مانده تابع
خانواده كه نیاز شهوانى ندارند یا كودكانى كه نیروى
آمیزش با زن‌ها را ندارند، و (زنانى كه
خلخال در پا دارند) پاهاى خود را (محكم) به زمین نزنند تا زینت‌هایى كه پنهان مى‌دارند معلوم گردد. و همگى شما- اى مؤمنان- به سوى خدا (در تمام ابعاد انسانى) بازگردید، باشد كه رستگار شوید.»در روایتی زینت ظاهری به
سرمه و
انگشتر تفسیر شده است.
وجوب پوشیدن
موی سر، گلو و سینه بر زنان مؤمن، از
نامحرمان :
•«وقل للمؤمنـت... ولیضربن بخمرهن علی جیوبهن...
و به زنان با ایمان بگو كه... زیور و زینت خود و جاهاى آن را (مانند، گردن، سینه، موهاى سر، بازوان و ساق‌هاى پا) آشكار نسازند، جز آنچه (بر حسب ضرورت عرفى) پیداست (مانند لباس‌هاى رو و صورت و دستها)، و باید روسرى‌هاى خود را بر روى گریبان‌ها بزنند (تا گردن و سینه پوشانده شود)، و زیور (و جاهاى زیور) را بر كسى آشكار نسازند ...»
وجوب پوشاندن پاها و زینت‌های آن (مانند خلخال):
•«وقل للمؤمنـت... ولیضربن بخمرهن علی جیوبهن ولا یبدین زینتهن... ولایضربن بارجلهن لیعلم ما یخفین من زینتهن...
و به زنان با ایمان بگو كه... باید روسرى‌هاى خود را بر روى گریبان‌ها بزنند (تا گردن و سینه پوشانده شود)، و زیور (و جاهاى زیور) را بر كسى آشكار نسازند .. و (زنانى كه خلخال در پا دارند) پاهاى خود را (محكم) به زمین نزنند تا زینت‌هایى كه پنهان مى‌دارند معلوم گردد...»
پوشاندن بعضی از مواضع بدن زنان واجب نیست و در مواجهه با برخی افراد اساسا رعایت حجاب و پوشش بر زن مومن و آزاد واجب نیست.
واجب نبودن پوشش صورت و دستها و پاها بر زنان:
•«وقل للمؤمنـت یغضضن من ابصـرهن ویحفظن فروجهن ولا یبدین زینتهن الا ما ظهر منها...
و به زنان با ایمان بگو كه چشمان خود را (از نگاه به عورت غیر و بدن مرد اجنبى) فرو بندند و عورت‌هاى خود را (تمام
بدن را غیر از صورت و دستها، از اینكه در معرض دید اجنبى قرار گیرد) حفظ كنند، و زیور و زینت خود و جاهاى آن را (مانند، گردن، سینه، موهاى سر، بازوان و ساق‌هاى پا) آشكار نسازند، جز آنچه (بر حسب ضرورت عرفى) پیداست...» با جمله «الا ما ظهر منها» صورت، دستها و پاها که معمولا ظاهر است؛
استثناء می‌شود.
عدم وجوب حجاب بر زنان مؤمن، هنگام رویارویی با دیگر زنان مؤمن:
•«وقل للمؤمنـت یغضضن من ابصـرهن... ولا یبدین زینتهن الا لبعولتهن...
و به زنان با ایمان بگو كه چشمان خود را (از نگاه به عورت غیر و بدن مرد اجنبى) فرو بندند ... و زیور (و جاهاى زیور) را بر كسى آشكار نسازند جز بر ... زن‌هاى همجنس خودشان ...»
واجب نبودن پوشش برای زنان، هنگام برخورد با
کنیزان مملوک خود:
•«وقل للمؤمنـت یغضضن من ابصـرهن... ولا یبدین زینتهن الا لبعولتهن... او ما ملکت‌ایمـنهن...
و به زنان با ایمان بگو كه چشمان خود را (از نگاه به عورت غیر و بدن مرد اجنبى) فرو بندند ... و زیور (و جاهاى زیور) را بر كسى آشكار نسازند جز بر ... برده‌هاى ملكى‌شان ...»
عدم وجوب حجاب بر زنان، در مواجهه با افراد بی رغبت به مسایل
زناشویی (مانند
ابله و
عنین و...):
•«وقل للمؤمنـت یغضضن من ابصـرهن... ولا یبدین زینتهن الا لبعولتهن... او التـبعین غیر اولی الاربة من الرجال...
و به زنان با ایمان بگو كه چشمان خود را (از نگاه به عورت غیر و بدن مرد اجنبى) فرو بندند ...و زیور (و جاهاى زیور) را بر كسى آشكار نسازند جز بر
شوهرانشان ... یا مردان عقب مانده تابع خانواده كه نیاز شهوانى ندارند ...»
واجب نبودن پوشش بر زنان، هنگام رویارویی با کودکان
غیر ممیز:
•«وقل للمؤمنـت یغضضن من ابصـرهن... ولا یبدین زینتهن الا لبعولتهن... او الطفل الذین لم یظهروا علی عورت النساء...
و به زنان با ایمان بگو كه چشمان خود را (از نگاه به عورت غیر و بدن مرد اجنبى) فرو بندند ...و زیور (و جاهاى زیور) را بر كسى آشكار نسازند جز بر
شوهرانشان یا كودكانى كه نیروى آمیزش با زن‌ها را ندارند...»
واجب نبودن حجاب بر زنان، هنگام ملاقات و گفتگو با پدران، پسران، برادران، پسران برادر، پسران خواهر، زنان و بردگان:
•«... واذا سالتموهن متـعـا فسـلوهن من وراء...
اى كسانى كه ایمان آورده‌اید، به خانه‌هاى پیامبر وارد نشوید مگر آنكه براى (خوردن) طعامى به شما اذن داده شود بى‌آنكه (زودتر رفته) منتظر وقت رسیدن آن باشید- و لكن آن گاه كه
دعوت شدید وارد شوید و چون غذا خوردید پراكنده گردید- و بى‌آنكه (پس از خوردن) سرگرم صحبت شوید، زیرا آن (رفتار شما) پیامبر را مى‌رنجاند و از شما
شرم مى‌كند (و چیزى نمى‌گوید) ولى خداوند از بیان
حق (و وظایف شما) شرم نمى‌كند، و چون متاعى (از وسایل زندگى) از آنان (زنان پیامبر) خواستید از پشت پرده بخواهید، كه آن پاكیزه‌تر است براى دل‌هاى شما و دل‌هاى آنان. و شما را نرسد و جایز نباشد كه پیامبر را
اذیت و آزار رسانید و نه هرگز همسران او را پس از او به همسرى گیرید، مسلّما آن (كار) نزد خداوند بس بزرگ است.»
•«لا جناح علیهن فی ءابائهن ولا ابنائهن ولا اخونهن ولا ابناء اخونهن ولا ابناء اخوتهن ولا نسائهن ولا ما ملکت‌ایمـنهن...
زنان پیامبر (و سایر زنان) را گناهى نیست در (ترك حجاب نزد) پدرانشان و پسرانشان و برادران‌شان و پسران برادران‌شان و پسران خواهران‌شان و زن‌هایى امثال‌شان و برده‌هاى مملوك‌شان و از خدا پروا نمایید، زیرا
خداوند همواره بر هر چیزى ناظر و
گواه است.»
حکم شرعی پوشش زینت بر اساس موارد مختلف متفاوت است، اظهار دست و صورت و پاها، همراه با زینت‌های معمولی بر زنان جایز است اما اظهار زینت‌های پنهانی بر زنان حرام است و موارد خاصی از این حکم
استثناء شده‌اند.
جواز اظهار دست و صورت و پاها، همراه با زینت‌های معمولی بر زنان:
•«وقل للمؤمنـت یغضضن من ابصـرهن ویحفظن فروجهن ولا یبدین زینتهن الا ما ظهر منها...
و به زنان با ایمان بگو كه چشمان خود را (از نگاه به عورت غیر و بدن مرد اجنبى) فرو بندند و عورت‌هاى خود را (تمام بدن را غیر از صورت و دستها، از اینكه در معرض دید اجنبى قرار گیرد) حفظ كنند، و زیور و زینت خود و جاهاى آن را (مانند، گردن، سینه، موهاى سر، بازوان و ساق‌هاى پا) آشكار نسازند، جز آنچه (بر حسب ضرورت عرفى) پیداست (مانند لباس‌هاى رو و صورت و دستها)، ...»
بر اساس آیات
قرآن، اظهار زینت‌های پنهانی زنان در مواجهه با افراد خاصی جایز است.
جواز آشکار ساختن زینت‌های پنهانی زنان، برای
شوهران خویش:
•«... ولا یبدین زینتهن الا لبعولتهن...
و به زنان با ایمان بگو كه چشمان خود را (از نگاه به عورت غیر و بدن مرد اجنبى) فرو بندند ...و زیور (و جاهاى زیور) را بر كسى آشكار نسازند جز بر
شوهرانشان ...»
جواز اظهار زینت‌های پنهانی زنان، برای
پدرانشان :
•«... ولا یبدین زینتهن الا... او ءابائهن...
و به زنان با ایمان بگو كه چشمان خود را (از نگاه به عورت غیر و بدن مرد اجنبى) فرو بندند ...و زیور (و جاهاى زیور) را بر كسى آشكار نسازند جز بر
شوهرانشان یا پدرانشان ...»
جواز آشکار ساختن زینت‌های پنهانی زنان، برای
پدر شوهران شان :
•«... ولا یبدین زینتهن الا... او ءاباء بعولتهن...
و به زنان با ایمان بگو كه چشمان خود را (از نگاه به عورت غیر و بدن مرد اجنبى) فرو بندند ...و زیور (و جاهاى زیور) را بر كسى آشكار نسازند جز بر
شوهرانشان یا پدرانشان یا پدران
شوهرانشان ....»
جواز اظهار زینت‌های پنهانی زنان، برای
پسران خویش:
•«... ولا یبدین زینتهن الا... او ابنائهن...
و به زنان با ایمان بگو كه چشمان خود را (از نگاه به عورت غیر و بدن مرد اجنبى) فرو بندند ...و زیور (و جاهاى زیور) را بر كسى آشكار نسازند جز بر
شوهرانشان یا پدرانشان یا پدران
شوهرانشان یا پسرانشان ...»
جواز آشکار کردن زینت‌های پنهانی زنان، برای
پسران شوهر خویش:
•«... ولا یبدین زینتهن الا... او ابناء بعولتهن...
و به زنان باایمان بگو كه چشمان خود را (از نگاه به عورت غیر و بدن مرد اجنبى) فرو بندند ...و زیور (و جاهاى زیور) را بر كسى آشكار نسازند جز بر شوهرانشان یا پدرانشان یا پدران شوهرانشان یا پسرانشان یا پسران شوهرانشان ...»
جواز آشکار کردن زینت‌های پنهانی زنان، برای
برادران خویش:
•«... ولا یبدین زینتهن الا... او اخونهن...
و به زنان با ایمان بگو كه چشمان خود را (از نگاه به عورت غیر و بدن مرد اجنبى) فرو بندند ...و زیور (و جاهاى زیور) را بر كسى آشكار نسازند جز بر
شوهرانشان یا پدرانشان یا پدران
شوهرانشان یا پسرانشان یا پسران
شوهرانشان یا برادران‌شان ...»
جواز اظهار زینت‌های پنهانی زنان، برای
پسران برادر خویش:
•«... ولا یبدین زینتهن الا... او بنی اخونهن...
و به زنان با ایمان بگو كه چشمان خود را (از نگاه به عورت غیر و بدن مرد اجنبى) فرو بندند ...و زیور (و جاهاى زیور) را بر كسى آشكار نسازند جز بر
شوهرانشان یا پدرانشان یا پدران
شوهرانشان یا پسرانشان یا پسران
شوهرانشان یا برادران‌شان یا پسران برادران‌شان ...»
جواز آشکار کردن زینت‌های پنهانی زنان، برای
پسران خواهران خویش:
•«... ولا یبدین زینتهن الا... او بنی اخوتهن...
و به زنان با ایمان بگو كه چشمان خود را (از نگاه به عورت غیر و بدن مرد اجنبى) فرو بندند ...و زیور (و جاهاى زیور) را بر كسى آشكار نسازند جز بر
شوهرانشان یا پدرانشان یا پدران
شوهرانشان یا پسرانشان یا پسران
شوهرانشان یا برادران‌شان یا پسران برادران‌شان یا پسران خواهران‌شان ...»
جواز اظهار زینت زنان
مؤمن، برای زنهای مؤمن دیگر:
•«... ولا یبدین زینتهن الا... اونسائهن...
و به زنان با ایمان بگو كه چشمان خود را (از نگاه به عورت غیر و بدن مرد اجنبى) فرو بندند ...و زیور (و جاهاى زیور) را بر كسى آشكار نسازند جز بر
شوهرانشان یا پدرانشان یا پدران
شوهرانشان یا پسرانشان یا پسران
شوهرانشان یا برادران‌شان یا پسران برادران‌شان یا پسران خواهران‌شان یا زن‌هاى همجنس خودشان ...»اضافه «نساء» به ضمیر «هن» اشاره به این است که مقصود از آن، زنان مؤمن است، بنابراین برای زنان مؤمن جایز نیست زینت خود را برای زنان غیر مؤمن اظهار نمایند.
جواز اظهار زینت‌های زنان، برای بردگان خویش:
•«... ولا یبدین زینتهن الا... او ما ملکت‌ایمـنهن...
و به زنان با ایمان بگو كه چشمان خود را (از نگاه به عورت غیر و بدن مرد اجنبى) فرو بندند ...و زیور (و جاهاى زیور) را بر كسى آشكار نسازند جز بر
شوهرانشان یا پدرانشان یا پدران
شوهرانشان یا پسرانشان یا پسران
شوهرانشان یا برادران‌شان یا پسران برادران‌شان یا پسران خواهران‌شان یا زن‌هاى همجنس خودشان یا برده‌هاى ملكى‌شان ...»
جواز اظهار زینت زنان، برای
کودکان بی خبر از مسائل جنسی:
•«... ولا یبدین زینتهن الا... او الطفل الذین لم یظهروا علی عورت النساء...
و به زنان با ایمان بگو كه چشمان خود را (از نگاه به عورت غیر و بدن مرد اجنبى) فرو بندند ...و زیور (و جاهاى زیور) را بر كسى آشكار نسازند جز بر
شوهرانشان یا پدرانشان یا پدران
شوهرانشان یا پسرانشان یا پسران
شوهرانشان یا برادران‌شان یا پسران برادران‌شان یا پسران خواهران‌شان یا زن‌هاى همجنس خودشان یا برده‌هاى ملكى‌شان یا مردان عقب مانده تابع خانواده كه نیاز شهوانى ندارند یا كودكانى كه نیروى
آمیزش با زن‌ها را ندارند، ...»
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۱، ص۳۳۷، برگرفته از مقاله «حکم حجاب».
