حکم اشعار و تقلید
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
این نوشتار در مورد
حکم اِشعار و تقلید در
اسلام است که اِشعار و تقلید از
وظایف حاجی در
حج قران می‌باشد.
حجّ قِران یکی از اقسام سه گانه
حجّ و وظیفه کسانی است که کمتر از ۴۸
میل با
مکه فاصله دارند.
در
حجّ تمتّع و
اِفراد (همچنین در
عمره مفرده و تمتّع)
اِحرام بستن فقط با
تلبیه (گفتن لبیّک اللهم لبیّک...) تحقق می‌یابد؛
ولی در حجّ قِران، حاجی باید پیش از احرام،
قربانی را همراه خود داشته باشد و احرام بستن قارِن همان‌گونه که با تلبیه تحقق می‌یابد با اشعار یا تقلید نیز حاصل می‌شود.
به
ابوحنیفه کراهت بلکه حرمت
اشعار نسبت داده شده است، زیرا اشعار نوعی
مُثله کردن و موجب
آزار و
شکنجه حیوان است. وی گفته: اشعار
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)، در
سال ششم هجری نیز مشروعیت آن را نمی‌رساند، زیرا کار
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) واقعه‌ای منحصر به
صدر اسلام بوده‌است.
ابویوسف در برابر
قول منسوب به ابوحنیفه می‌گوید:
اِشعار مباح است، زیرا از یک‌سو از جمله
شعائر اسلامی حجّ است
و از سوی دیگر نوعی مُثله است و آنچه بر
سنّت و
بدعت مشتمل باشد مباح است، زیرا هم مشتمل بر مصلحت و هم دارای
مفسده است.
با صرف نظر از نقد استدلالهای این دو، در میان
شیعه نیز
سید‌مرتضی و
ابن‌ادریس گفته‌اند: قارِن با اشعار و تقلید نباید
محرم شود، بلکه مانند دیگران باید با تلبیه محرم شود.
به
شیخ طوسی و
ابن‌براج و
ابن‌حمزه نیز نسبت داده شده که احرام با اِشعار و تقلید تنها در صورتی مشروع است که انعقاد
احرام به تلبیه ممکن نباشد.
علامه نیز در قواعد می‌گوید: قارِن هر کدام از اِشعار و تقلید را که به‌همراه تلبیه انجام دهد دیگری بر او
مستحب خواهد بود.
در برابر این اقوال، بیشتر فقهای فریقین اِشعار را همانند
تقلید جایز می‌دانند، زیرا
روایات بر جواز آن دلالت دارد.
افزون بر آن‌که اِشعار به حرمت مثله کردن ربطی ندارد. مشابه این گونه علامتگذاریها بر روی
گوش،
بینی یا سایر اعضای
بدن حیوانات، به ویژه در
چار‌پایان، از دورانهای گذشته مرسوم بوده است
تا گلّه‌ها به‌راحتی از یکدیگر جدا شوند یا شترانی که در
بیابانها رها می‌شوند پس از چندین سال صاحبان آن‌ها مشخص گردند. قائلان به
جواز اشعار، برخی سمت راست و برخی جانب چپ کوهان شتر را جای اشعار قرار داده‌اند و برخی نیز قائل به
تخییر شده‌اند.
التبیان فی تفسیر القرآن؛ التفسیر الکبیر؛ تفسیر نمونه؛ التنقیح فی شرح العروة الوثقی؛ تهذیب الاحکام؛ جامع البیان عن تاویل آی القرآن؛ الجامع لاحکام القرآن، قرطبی؛ جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام؛ روض الجنان و روح‌الجنان؛
صحیح البخاری؛ الکشاف؛
لسان
العرب؛ اللمعة الدمشقیه؛ مجمع البحرین؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن؛ مسالک الافهام الی الآیات الاحکام؛ المعجم الوسیط؛ المغنی و الشرح الکبیر؛ المفصل فی تاریخ
العرب قبل الاسلام؛ مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، سبزواری؛ النکت والعیون، ماوردی؛ الهدایة فی شرح بدایة المبتدی.
دائرةالمعارف قرآن کریم برگرفته از مقاله اِشعار و تقلید.
