• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جِبْت (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: جِبْت (قاموس قرآن (جلد ۲))
مقالات مرتبط: جبت (لغات‌قرآن)، جبت.


جِبْت (به کسر جیم و سکون باء) از واژگان قرآن کریم به معنای بی‌فایده و هر معبود باطل است.
کلمه جبت فقط یک بار در قرآن مجید آمده است.


جِبْت
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۱.    
[۲] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دار القلم، ص۱۸۲.    
[۳] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۱۹۶.    
به معنای بی‌فایده و هر معبود باطل است.

به موردی از جِبْت که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - بِالْجِبْتِ (آیه ۵۱ سوره نساء)

(أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُواْ نَصِيبًا مِّنَ الْكِتَابِ يُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَ الطَّاغُوتِ وَ يَقُولُونَ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ هَؤُلاء أَهْدَى مِنَ الَّذِينَ آمَنُواْ سَبِيلًا)
[۴] نساء/سوره۴، آیه۵۱.    

(آيا نديدى كسانى را كه بهره‌اى از کتاب آسمانی به آنان داده شده، با اين حال، به «جبت» و «طاغوت» (بت و بت‌پرستان‌) ايمان مى‌آورند، و درباره کافران مى‌گويند: «آن‌ها، از كسانى كه ايمان آورده‌اند، به راه هدايت نزديک‌ترند»؟)
[۵] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۸۶.    
[۶] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۴، ص۵۹۷.    
[۷] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۴، ص۳۷۴.    
[۸] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۵، ص۱۸۶-۱۸۷.    
[۹] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۱۰۶.    

در قاموس گوید: جبت: بت، کاهن، ساحر، سحر، چیز بی‌فایده و هر معبود باطل است.
[۱۰] فیروزآبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج۱، ص۱۴۵.    

از آیه شریفه پیداست که مراد از آن معبود باطل و بت است و شاید به معبود باطل از لحاظ بی‌فایده بودن جبت گفته شده، راغب گوید: جِبْت و جِبْس هر دو به معنی بی‌فایده است.
[۱۱] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دار القلم، ص۱۸۲.    

این آیه کریمه دلالت دارد بر این که بعضی از اهل کتاب درباره مسلمین و مشرکین قضاوت کرده و رأی داده که دین مشرکان از دین مسلمانان احقّ و بت‌پرستان از مؤمنان راه یافته‌تراند. پیداست که این قضاوت از روی دشمنی با اسلام بوده وگرنه یهود با اهل قرآن وجوه مشترک بسیار داشتند و با بت‌پرستان وجه مشترکی نداشتند؛ لذا در آیه بعدی خدا آن‌ها را لعنت می‌کند.
در المیزان از درّ منثور سیوطی نقل شده که: چون کار رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) قوّت گرفت کعب بن اشرف یهودی عزلت اختیار کرد و به مکّه آمد و گفت: نه به او (رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)) یاری می‌کنم و نه با او جنگ می‌نمایم. در مکّه از او پرسیدند که: ‌ای کعب آیا دین ما بهتر است یا دین محمّد و یارانش؟ گفت: دین شما بهتر و قدیم است و دین محمّد دینی تازه است. در این زمینه آیه‌ (اَلَمْ تَرَ اِلَی الَّذِینَ...) نازل گردید.
[۱۲] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۴، ص۳۸۳.    
[۱۳] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۴، ص۶۱۰.    
[۱۴] سیوطی، جلال‌الدین، الدر المنثور، ج۲، ص۵۶۲.    

کلمه طاغوت که در آیه شریفه آمده در اصل مصدر و به معنی طغیان است و اکثراً به معنای فاعل به کار می‌رود؛ گفته‌اند که به معنی معبود باطل است؛ به این کلمه رجوع شود.
(ببینید: طاغوت (مفردات‌قرآن))


کلمه جبت فقط یک بار در قرآن مجید آمده است.
[۱۵] نساء/سوره۴، آیه۵۱.    


۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۱.    
۲. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دار القلم، ص۱۸۲.    
۳. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۱۹۶.    
۴. ↑ نساء/سوره۴، آیه۵۱.    
۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۸۶.    
۶. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۴، ص۵۹۷.    
۷. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۴، ص۳۷۴.    
۸. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۵، ص۱۸۶-۱۸۷.    
۹. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۱۰۶.    
۱۰. ↑ فیروزآبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج۱، ص۱۴۵.    
۱۱. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دار القلم، ص۱۸۲.    
۱۲. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۴، ص۳۸۳.    
۱۳. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۴، ص۶۱۰.    
۱۴. ↑ سیوطی، جلال‌الدین، الدر المنثور، ج۲، ص۵۶۲.    
۱۵. ↑ نساء/سوره۴، آیه۵۱.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «جبت»، ج۲، ص۱-۲.    


رده‌های این صفحه : مفردات قرآن | واژه شناسی واژگان سوره نساء
جعبه ابزار