• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کتاب آسمانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: کتاب آسمانی


کتاب آسمانی به معنای کتاب فرستاده شده از سوی خدای تعالی است.
از احکام عنوان یاد شده در باب‌های طهارت، جهاد، تجارت، وقف، وصیّت، یمین، قضاء و حدود سخن گفته‌اند.


کتاب آسمانی کتابی است که خداوند بر پیامبری از پیامبرانش نازل کرده است مانند صحف آدم، ابراهیم و ادریس و زبور داوود (علیهم‌السّلام) و نیز تورات انجیل و قرآن کریم.
قرآن برترین، جامع‌ترین و کامل‌ترین، بلکه قطب و مدار همه کتاب‌های آسمانی است. خدای تعالی می‌فرماید: «(وَاَنزَلنا الیک الکِتابَ بالحَقِّ مُصَدِّقاً لِما بَیْنَ یَدَیْهِ مِنَ الکِتَابِ وَ مُهیمِناً عَلَیهِ)»؛
[۱] مائده/سوره۵، آیه۴۸.    
و ما این کتاب (قرآن) را به حق (درستی و راستی) بر تو نازل کردیم، در حالی‌که تصدیق کننده کتب پیشین و مهیمن آنها است. مهیمن به معنای شاهد، نگهدارنده و نگهبان آمده است.
[۲] ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، واژه «همن».    
[۳] شیخ طوسی، التبیان، ج۳، ص۵۴۳.    

البته از میان کتب آسمانی تنها قرآن کریم است که تحریف، تغییر و تبدیل در آن راه نیافته و معجزه جاوید رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است.

اعتقاد به کتاب‌های آسمانی که خدای تعالی در قرآن کریم از نزول آنها بر پیامبران (علیهم‌السّلام) خبر داده ـ واجب و انکار آنها موجب ارتداد است.
[۴] ابن‌براج، عبدالعزیز، جواهر الفقه، ص۲۵۰-۲۵۱.    
[۵] حلی، حسن بن یوسف، تحریر الاحکام، ج۵، ص۳۹۶.    
[۶] کاشف الغطاء، جعفر، کشف الغطاء، ج۴، ص۴۲۰.    


کتاب‌های آسمانی تحریف شده مانند تورات و انجیل از کتب ضلال شمرده می‌شوند و احکام کتب ضلال بــر آنها جاری میگردد
[۷] نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۲۲، ص۵۸-۵۹.    
[۸] کاشف الغطاء، جعفر، انوار الفقاهة، ص۲۶-۲۷.

آیا کتب آسمانی‌ای که احکام آنها نسخ شده است، حکم کتب ضلال را دارند هرچند تغییر و تبدیل به آنها راه نیافته باشد یا نه؟ مسئله محل اختلاف است.
[۹] شهید اول، الدروس الشرعیة، ج۳، ص۱۶۳.    
[۱۰] انصاری، مرتضی، کتاب المکاسب، ج۱، ص۲۳۵.    
[۱۱] کاشف الغطاء، جعفر، انوار الفقاهة، ص۲۶-۲۷.

در صورت پیروزی مسلمانان بر اهل کتاب، کتب آسمانی (تورات و انجیل) آنها غنیمت به شمار نمی‌روند، زیرا کتب ضلال محسوب میگردند و باید از بین بروند.
[۱۲] نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۲۱، ص۱۵۰.    


اهل کتاب دارای احکامی خاص‌اند از: جمله قبول جزیه، مقصود از کتاب در اینجا تورات و انجیل است. بنابراین، عنوان اهل کتاب تنها شامل یهودیان و مسیحیان می‌شود مجوسیان نیز به آنان ملحق‌اند. از این‌رو، از سایر کافران و مشرکان جزیه گرفته نمی‌شود، هرچند دارای کتابی آسمانی، همچون صحف آدم و ابراهیم و زبور داود (علیهم‌السّلام) باشند.
[۱۳] ‌حلی، حسن بن یوسف، تذکرة الفقهاء، ج۹، ص۲۸۲.    
[۱۴] محقق کرکی، جامع المقاصد، ج۳، ص۴۴۶.    
[۱۵] محقق کرکی، جامع المقاصد، ج۱۲، ص۳۸۶.    
[۱۶] کاظمی، جواد، مسالک الافهام، ج۲، ص۳۴۴.    
[۱۷] فاضل هندی، کشف اللثام، ج۷، ص۲۱۸.    


برای عنوان کتاب آسمانی احکامی در کتاب‌های فقهی مطرح شده است که عبارتند از:

۵.۱ - طهارت

مسح کلمات و حروف کتب آسمانی غیر از قرآن کریم، بدون طهارت، حرام نیست،
[۱۸] نراقی، محمدمهدی، مستند الشیعة، ج۲، ص۲۱۹.    
لیکن به تصریح برخی مکروه است.
[۱۹] شهید اول، البیان، ص۵۶.    
[۲۰] آل‌عصفور، حسبن بن محمد، سداد العباد، ص۳۳.    

نجس کردن و بی احترامی به کتب، آسمانی، حتی کتب منسوخ و یا تحریف شده حرام است و چنانچه در چاه فاضلاب بیفتد، در آوردن آن واجب می‌باشد،
[۲۱] نجفی، عبدالنبی، المعالم الزلفی، ص۴۷۶.
[۲۲] خوئی، سیدابوالقاسم، موسوعة الخوئی، ج۳، ص۲۹۴.    
چنان‌که استنجا با آنها نیز حرام میباشد.
[۲۳] آملی، محمدتقی، مصباح الهدی، ج۳، ص۵۴.    


۵.۲ - وقف و وصیت

بر مسلمانان، وقف کردن مالی برای کتب آسمانی تحریف شده، جهت نگهداری استنساخ و مانند آن حرام و باطل است،
[۲۴] شیخ طوسی، المبسوط، ج۳، ص۲۹۵.    
[۲۵] حلی، حسن بن یوسف، تحریر الاحکام، ج۳، ص۳۰۰.    
چنان‌که وصیت کردن به مالی برای صرف آن در نوشتن آنها حرام و باطل می‌باشد.
[۲۶] محقق کرکی، جامع المقاصد، ج۱۱، ص۲۶۰.    
[۲۷] نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۲۱، ص۳۲۰.    


۵.۳ - یمین و قضاء

سوگند دادن تنها با نام خدا صحیح است. بنابراین سوگند دادن با دیگر مقدسات، همچون قرآن باطل می‌باشد، لیکن نسبت به کفار چنانچه حاکم بداند سوگند دادن آنها به کتاب آسمانی‌شان، در آنها تاثیر بیشتری دارد، می‌تواند آنان را به آن قسم دهد.
[۲۸] ‌شیخ طوسی، النهایة، ص۵۵۵-۵۵۶.    
[۲۹] ابن ادریس، کتاب السرائر، ج۳، ص۴۰-۴۱.    
[۳۰] حلی، حسن بن یوسف، تحریر الاحکام، ج۵، ص۱۶۴.    


۱. ↑ مائده/سوره۵، آیه۴۸.    
۲. ↑ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، واژه «همن».    
۳. ↑ شیخ طوسی، التبیان، ج۳، ص۵۴۳.    
۴. ↑ ابن‌براج، عبدالعزیز، جواهر الفقه، ص۲۵۰-۲۵۱.    
۵. ↑ حلی، حسن بن یوسف، تحریر الاحکام، ج۵، ص۳۹۶.    
۶. ↑ کاشف الغطاء، جعفر، کشف الغطاء، ج۴، ص۴۲۰.    
۷. ↑ نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۲۲، ص۵۸-۵۹.    
۸. ↑ کاشف الغطاء، جعفر، انوار الفقاهة، ص۲۶-۲۷.
۹. ↑ شهید اول، الدروس الشرعیة، ج۳، ص۱۶۳.    
۱۰. ↑ انصاری، مرتضی، کتاب المکاسب، ج۱، ص۲۳۵.    
۱۱. ↑ کاشف الغطاء، جعفر، انوار الفقاهة، ص۲۶-۲۷.
۱۲. ↑ نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۲۱، ص۱۵۰.    
۱۳. ↑ ‌حلی، حسن بن یوسف، تذکرة الفقهاء، ج۹، ص۲۸۲.    
۱۴. ↑ محقق کرکی، جامع المقاصد، ج۳، ص۴۴۶.    
۱۵. ↑ محقق کرکی، جامع المقاصد، ج۱۲، ص۳۸۶.    
۱۶. ↑ کاظمی، جواد، مسالک الافهام، ج۲، ص۳۴۴.    
۱۷. ↑ فاضل هندی، کشف اللثام، ج۷، ص۲۱۸.    
۱۸. ↑ نراقی، محمدمهدی، مستند الشیعة، ج۲، ص۲۱۹.    
۱۹. ↑ شهید اول، البیان، ص۵۶.    
۲۰. ↑ آل‌عصفور، حسبن بن محمد، سداد العباد، ص۳۳.    
۲۱. ↑ نجفی، عبدالنبی، المعالم الزلفی، ص۴۷۶.
۲۲. ↑ خوئی، سیدابوالقاسم، موسوعة الخوئی، ج۳، ص۲۹۴.    
۲۳. ↑ آملی، محمدتقی، مصباح الهدی، ج۳، ص۵۴.    
۲۴. ↑ شیخ طوسی، المبسوط، ج۳، ص۲۹۵.    
۲۵. ↑ حلی، حسن بن یوسف، تحریر الاحکام، ج۳، ص۳۰۰.    
۲۶. ↑ محقق کرکی، جامع المقاصد، ج۱۱، ص۲۶۰.    
۲۷. ↑ نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۲۱، ص۳۲۰.    
۲۸. ↑ ‌شیخ طوسی، النهایة، ص۵۵۵-۵۵۶.    
۲۹. ↑ ابن ادریس، کتاب السرائر، ج۳، ص۴۰-۴۱.    
۳۰. ↑ حلی، حسن بن یوسف، تحریر الاحکام، ج۵، ص۱۶۴.    


فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهم‌السلام)، ج۷، ص۶۱.



رده‌های این صفحه : تجارت | جهاد | حدود | طهارت | قضاء | وصیت | وقف | یمین
جعبه ابزار