جُبّ (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جُبّ (به ضم جیم و تشدید باء) از
واژگان قرآن کریم به معنای چاه است.
اما اصل آن به معنای قطع می‌باشد؛ زیرا که در حفر چاه زمین را قطع می‌کنند.
این کلمه فقط دو بار در
قرآن مجید آمده است.
جُبّ به معنای چاه است.
در
صحاح و
مفردات گفته: جبّ چاهی است که حفر شده باشد نه چاهی که بعد از حفر آن را با سنگ و غیره بنا می‌کنند.
در
قاموس گوید: آن چاه است و یا چاه عمیق و پر آب می‌باشد.
به مواردی از
جُبّ که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(قَالَ قَآئِلٌ مَّنْهُمْ لاَ تَقْتُلُواْ يُوسُفَ وَأَلْقُوهُ فِي غَيَابَةِ الْجُبِّ) «گوینده‌ای از آنها گفت:
یوسف را نکشید و او را به قعر فلان چاه بیاندازید.»
(فَلَمَّا ذَهَبُواْ بِهِ وَ أَجْمَعُواْ أَن يَجْعَلُوهُ فِي غَيَابَةِ الْجُبِّ وَ أَوْحَيْنَآ إِلَيْهِ لَتُنَبِّئَنَّهُم بِأَمْرِهِمْ هَذَا وَ هُمْ لاَ يَشْعُرُونَ) (هنگامى كه او را با خود بردند، و به اتفاق تصميم گرفتند وى را در مخفى‌گاه چاه قرار دهند، و مقصد خود را عملى ساختند؛ به او وحى فرستاديم كه آنها را در آينده از اين كارشان با خبر خواهى ساخت؛ در حالى كه آنها نمى‌دانند.)
اصل آن به معنی قطع است؛ زیرا که در حفر چاه زمین را قطع می‌کنند و مجبوب کسی است که آلت رجولیّت او قطع شده باشد.
ناگفته نماند؛ در «بئر» گذشت که آن به معنی چاه کهنه است و از اینجا فرق جبّ و بئر به دست می‌آید.
در
صحاح گوید:
«الجبّ بئر لم تطو» در
المنجد آمده
«طوی البئر: بناه بالاحجار» در
نهایه در لغت بئر گوید:
«قیل هی العادیة القدیمة لم یعلم لها حافر و لا مالک.»
این کلمه فقط دو بار در قرآن آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «جبّ»، ج۲، ص۱.
