آثار اصلاح خانواده
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اصلاح در برابر
افساد، به معنای برطرف کردن
فساد و تباهی و انجام دادن کار شایسته است. بر اساس
آیات قرآن کریم،
صلح میان
زن و
شوهر موجب
آمرزش الهی،
توفیق و
رحمت الهی می‌گردد.
اصلاح با
همسر سبب بهره‌مندی از آمرزش الهی می‌شود همانطور که در
قرآن می‌فرماید:
«ولن تستطیعوا ان تعدلوا بین النساء ولو حرصتم فلاتمیلوا کل المیل فتذروها کالمعلقة وان تصلحوا وتتقوا فان الله کان غفورا رحیما؛
و شما هرگز نمى‌توانيد ميان زنان عدالت كنيد هر چند بر
عدالت،
حریص باشيد پس به يك طرف يكسره تمايل نورزيد تا آن زن ديگر را سرگشته (بلاتكليف) رها كنيد و اگر سازش نماييد و پرهيزگارى كنيد يقينا خدا آمرزنده مهربان است».
شک نیست که عدالت در محبت‌هاى قلبى خارج از قدرت انسان است چه کسى مى تواند محبت خود را که عواملش در بیرون وجود اوست از هر نظر تحت کنترل درآورد؟ به همین دلیل رعایت این نوع عدالت را
خداوند واجب نشمرده و در آیه ۱۲۹ همین
سوره نساء مى‌فرماید: (ولن تستطیعوا ان تعدلوا بین النساء و لو حرصتم؛ شما هر قدر کوشش کنید نمى‌توانید در میان همسران خود (از نظر تمایلات قلبى) عدالت و
مساوات برقرار سازید).
بنابراین محبت‌هاى درونى مادامى که موجب ترجیح بعضى از همسران بر بعضى دیگر از جنبه‌هاى عملى نشود ممنوع نیست، آنچه مرد موظف به آن است رعایت عدالت در جنبه‌هاى عملى و خارجى است.
از این بیان روشن مى‌شود: کسانى که خواسته‌اند از ضمیمه‌کردن آیه فوق (وان خفتم الا تعدلوا فواحدة) به آیه ۱۲۹ (و لن تستطیعوا ان تعدلوا بین النساء و لو حرصتم) چنین نتیجه بگیرند که
تعدد زوجات در
اسلام مطلقا ممنوع است، زیرا در
آیه نخست آن‌را مشروط به عدالت کرده، و در آیه دوم عدالت را براى مردان در این مورد امرى محال دانسته است، سخت در اشتباهند. زیرا همانطور که اشاره شد عدالتى که مراعات آن از قدرت
انسان بیرون است عدالت در تمایلات قلبى است، و این از شرائط تعدد زوجات نیست و آنچه از شرائط است عدالت در جنبه‌هاى عملى است.
بهره‌مندی از کمک خدا از آثار اراده صلح زن و شوهر با یک دیگر می‌باشد:
«وان خفتم شقاق بینهما فابعثوا حکما من اهله وحکما من اهلهآ ان یریدا اصلـحا یوفق الله بینهمآ..؛
و اگر از جدايى ميان آن دو زن و شوهر بيم داريد پس داورى از
خانواده آن شوهر و داورى از خانواده آن زن تعيين كنيد اگر سر
سازگارى دارند
خدا ميان آن دو
سازگارى خواهد داد آرى خدا داناى
آگاه است».
در
کافی به سند خود از
ابی‌بصیر از
امام صادق (علیه‌السلام) روایت کرده که در تفسیر جمله: (فابعثوا حکما من اهله و حکما من اهلها) فرمود: این دو حکم باید با زن و شوهر شرط کنند، که هر حکمى که کردند آن دو قبول کنند، اگر حکم کردند که باید از هم جدا شوند، بپذیرند، و اگر حکم کردند باید باهم باشند بپذیرند.
مؤلف (قدس‌سره): این معنا و همچنین قریب به آن به چند طریق دیگر هم در کافى و هم در
تفسیر عیاشی آمده است. و در تفسیر عیاشى از
ابن‌مسلم از
امام باقر (علیه السلام) روایت آورده فرمود:
امیرالمؤمنین در مورد زنى که به
ازدواج مردى در آمده بود و مرد با او و کسان او شرط کرده بود که اگر همسرى دیگر اختیار کند و از او کناره‌گیرى نماید، و یا کنیزى بر سرش بگیرد خود به خود طالق باشد، چنین
قضاوت کرد: که شرط خدا قبل از شرط شما واجب‌الوفا است، (و خداى تعالى قبل از اینکه شما چنین شرطى بکنید بر عموم امت شرط کرد که مرد، اختیار گرفتن چهار همسر را دارد) بنابراین شوهر اگر خواست مى‌تواند به شرط خود وفا کند و اگر خواست مى‌تواند او را
طلاق ندهد، و همسر دیگرى نیز بگیرد، و یا کنیزى اختیار کند، و اگر او سر راهش را بگیرد، شوهر مى‌تواند قهر کند، و در بستر پشت به او بخوابد زیرا خداى تعالى فرموده: «فانکحوا ما طاب لکم من النساء مثنى و ثلاث و رباع»، و نیز درباره گرفتن کنیزان فرموده: «احل لکم مما ملکت ایمانکم» و درباره رابطه زناشویى فرموده: «و اللاتى تخافون نشوزهن فعظوهن و اهجروهن فى المضاجع و اضربوهن فان اطعنکم فلا تبغوا علیهن سبیلا ان الله کان علیا کبیرا».
در
قرآن کریم اصلاح با همسر و رعایت
تقوا، یکی از اسباب برخورداری از
رحمت خداوند شمرده شده است آنجا که می‌فرماید:
«ولن تستطیعوا ان تعدلوا بین النسآء ولو حرصتم فلاتمیلوا کل المیل فتذروها کالمعلقة وان تصلحوا وتتقوا فان الله کان غفورا رحیما؛
و شما هرگز نمى‌توانيد ميان زنان عدالت كنيد هر چند بر عدالت حريص باشيد پس به يك طرف يكسره تمايل نورزيد تا آن زن ديگر را سرگشته (بلاتكليف) رها كنيد و اگر سازش نماييد و پرهيزگارى كنيد يقينا خدا آمرزنده مهربان است».
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «آثار اصلاح خانواده».
