• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حرص (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حِرْص (به کسر حاء و سکون راء)، یکی از واژگان قرآن کریم به معنای علاقه شدید است. حرص به دنیا از صفات مذموم و سبب هلاکت است که روایات زیادی در این مورد نقل شده است. این واژه به صورت حَریص نیز در قرآن آمده است.



حِرْص به معنی علاقه شدید است.


(عَزِیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ‌ حَرِیصٌ‌ عَلَیْکُمْ...) «رنج بردنتان بر او سخت است و بر شما شدیدا علاقمند است‌.» (وَ لَنْ تَسْتَطِیعُوا اَنْ تَعْدِلُوا بَیْنَ النِّساءِ وَ لَوْ حَرَصْتُمْ‌) «هرگز نمی‌توانید میان زنان عدالت کنید هر چند به شدت بخواهید.» در تفسیر عیاشی از هشام بن سالم از امام صادق (علیه‌السّلام) نقل است که فرمود: آن در محبّت است یعنی نمی‌توانید زنان را یکسان دوست بدارید و این طبیعی است انسان نمی‌تواند به دو زن مثلا یک‌ اندازه محبت داشته باشد.
ذیل آیه نیز آن را تایید می‌کند و می‌گوید: پس از یکی به تمام معنی میل نکنید تا او را بلاتکلیف بگذارید. و اگر مراد علت ظاهری و شرعی باشد نتیجه‌اش این می‌شود که بیشتر از یک زن گرفتن جایز نیست، زیرا آیه ۳ همان سوره می‌گوید: (فَاِنْ خِفْتُمْ اَلَّا تَعْدِلُوا فَواحِدَةً) حال آنکه صدر آیه تا چهار زن را مجاز می‌داند (مَثْنی‌ وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ‌.) حرص به دنیا از صفات مذموم و سبب هلاکت است و اخبار درباره آن فراوان می‌باشد.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۱۱۹.    
۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۲۲۷-۲۲۸.    
۳. ابن فارس، احمد، معجم مقائیس اللغة، ج۲، ص۴۰.    
۴. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۴، ص۱۶۵.    
۵. زبیدی، مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، ج۹، ص۲۵۱.    
۶. توبه/سوره۹، آیه۱۲۸.    
۷. نساء/سوره۴، آیه۱۲۹.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۵، ص۱۰۶.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ج۵، ص۱۷۲.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۳، ص۲۰۷.    
۱۱. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، ج۱، ص۱۵۵.    
۱۲. عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، ج۱، ص۱۷۹.    
۱۳. نساء/سوره۴، آیه۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «حرص»، ج۲، ص۱۱۹-۱۲۰.    






جعبه ابزار