• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حِرْص (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حِرْص (به کسر حاء و سکون راء) از واژگان قرآن کریم به معنای علاقه شدید است.
حرص به دنیا از صفات مذموم و سبب هلاکت است که روایات زیادی در این مورد نقل شده است.
این واژه به صورت حَریص نیز در قرآن آمده است.



حِرْص به معنی علاقه شدید است.


به مواردی از که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - حَرِیصٌ‌ (آیه ۱۲۸ سوره توبه)

(عَزِیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ‌ حَرِیصٌ‌ عَلَیْکُمْ...)
«رنج بردنتان بر او سخت است و بر شما شدیدا علاقمند است‌.»


۲.۲ - حَرَصْتُمْ‌ (آیه ۱۲۹ سوره نساء)

(وَ لَنْ تَسْتَطِیعُوا اَنْ تَعْدِلُوا بَیْنَ النِّساءِ وَ لَوْ حَرَصْتُمْ‌)
«هرگز نمی‌توانید میان زنان عدالت کنید هر چند به شدت بخواهید.»
در تفسیر عیاشی از هشام بن سالم از امام صادق (علیه‌السّلام) نقل است که فرمود: آن در محبّت است یعنی نمی‌توانید زنان را یکسان دوست بدارید و این طبیعی است انسان نمی‌تواند به دو زن مثلا یک‌ اندازه محبت داشته باشد.
ذیل آیه نیز آن را تایید می‌کند و می‌گوید: پس از یکی به تمام معنی میل نکنید تا او را بلاتکلیف بگذارید و اگر مراد علت ظاهری و شرعی باشد نتیجه‌اش این می‌شود که بیشتر از یک زن گرفتن جایز نیست، زیرا آیه ۳ همان سوره می‌گوید: (فَاِنْ خِفْتُمْ اَلَّا تَعْدِلُوا فَواحِدَةً) حال آن‌که صدر آیه تا چهار زن را مجاز می‌داند (مَثْنی‌ وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ‌) حرص به دنیا از صفات مذموم و سبب هلاکت است و اخبار درباره آن فراوان می‌باشد.



۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۱۱۹.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۲۲۷-۲۲۸.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۴، ص۱۶۵.    
۴. توبه/سوره۹، آیه۱۲۸.    
۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۹، ص۵۶۱.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۴۱۱.    
۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۱، ص۲۴۸.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۱۳۰.    
۹. نساء/سوره۴، آیه۱۲۹.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۵، ص۱۶۳.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۵، ص۱۰۱.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۶، ص۸۰.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۱۸۵.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۵، ص۱۷۲.    
۱۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۵، ص۱۰۶.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۲۰۷.    
۱۷. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، ج۱، ص۱۵۵.    
۱۸. عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، ج۱، ص۱۷۹.    
۱۹. نساء/سوره۴، آیه۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «حرص»، ج۲، ص۱۱۹-۱۲۰.    






جعبه ابزار