سعیر (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سَعیر (به فتح سین) از
واژگان قرآن کریم و از نام‌های جهنم است. این کلمه شانزده بار در
قرآن کریم آمده است.
سُعُر، جمع
سَعیر است که دو بار در آیات
قرآن آمده است.
سَعير از ماده
سعر و از نام‌هاى
جهنّم است و اين به واسطه افروخته شدن آن است. و فعيل در اينجا به تصديق
راغب به معنى
مفعول است.
سَعیر در بعضى آيات به جاى جهنّم به كار رفته مثل
(إِنَّما يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ ناراً وَ سَيَصْلَوْنَ سَعِيراً) (در حقيقت، تنها آتش مى‌خورند؛ و به زودى در شعله‌هاى آتش دوزخ مى‌سوزند.)
(وَ أَعْتَدْنا لِمَنْ كَذَّبَ بِالسَّاعَةِ سَعِيراً) (و ما براى كسى كه قيامت را
تکذیب كند، آتشى شعله‌ور و سوزان فراهم كرده‌ايم!)
و در بعضى آيات حال و وصف جهنّم آمده نظير
(وَ كَفى بِجَهَنَّمَ سَعِيراً)»
«بس است جهنم افروخته.»
اين كلمه شانزده بار در
قرآن آمده است. و در تمام موارد در جهنّم
آخرت به كار رفته جز در آيه
(وَ مَنْ يَزِغْ مِنْهُمْ عَنْ أَمْرِنا نُذِقْهُ مِنْ عَذابِ السَّعِيرِ) (و هر كدام از آنها كه از فرمان ما سرپيچى مى‌كرد، او را از
عذاب آتش سوزان مى‌چشانديم!)
اين آيه درباره مسخر بودن
شیاطین به
سلیمان است و ظاهرا مراد از آن عذاب دنيا كه خدا به آنها فهمانده بود در صورت سرپيچى از طاعت سليمان گرفتار عذاب خواهند بود.
و نيز در آيه
(وَ جَعَلْناها رُجُوماً لِلشَّياطِينِ وَ أَعْتَدْنا لَهُمْ عَذابَ السَّعِيرِ) (و آنها (شهاب‌ها) را تيرهايى براى راندن شياطين قرار داديم، و براى آنان عذاب آتش فروزان فراهم ساختيم.)
شايد مراد از عذاب
سعير تيرهاى
شهاب و همان
رجوم باشد.
سُعُر (به ضم س، ع) جمع
سَعير و دو بار در
قرآن آمده است.
(فَقالُوا أَ بَشَراً مِنَّا واحِداً نَتَّبِعُهُ إِنَّا إِذاً لَفِي ضَلالٍ وَ سُعُرٍ) (و گفتند: آيا ما از بشرى از جنس خود پيروى كنيم؟! اگر چنين كنيم در
گمراهی و جنون خواهيم بود.)
(إِنَّ الْمُجْرِمِينَ فِي ضَلالٍ وَ سُعُرٍ) (مجرمان در گمراهى و شعله‌هاى آتشند.)
در آيه اول احتمال داده‌اند كه
سُعُر مفرد و به معنى
جنون يا رنج باشد و آن به سياق آيه مناسب است.
صحاح در ذيل آيه فوق از
فرّاء نقل كرده كه
سُعُر به معنى رنج و عذاب است و گويد:
السعر الجنون و به
شتر ديوانه گويند:نافة
مسعورة.
طبرسی و اقرب نيز بدان تصريح كرده‌اند.
معنى آيه اول:
قوم ثمود گفتند: آيا بشرى را كه يكى از ماست پيروى كنيم در اين صورت در گمراهى و ديوانگى هستيم. ولى آن در آيه دوّم جمع
سعير است يعنى: گناهكاران در گمراهى از
سعادت و در آتش‌هاى افروخته‌اند.
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «سعر»، ج۳، ص۲۶۸.
